Kinderen en familieopstellingen

23feb 2015 door Mariette Dietz Geen reacties

Familieopstellingen in groepen met kinderen worden zelden gedaan. Eigenlijk wil je kinderen daar ook helemaal niet mee lastig vallen: de juiste weg om je kind goed te helpen is in de eerste plaats om het in vrijheid te laten opgroeien. In dit blog leg ik uit wat ik daarmee bedoel en hoe je daarvoor kunt zorgen. En wat je dan wél aan opstellingen met een kind kunt doen.

Omgekeerde rollen

Kinderen voelen een onvoorwaardelijke liefde voor de ouders. Dat betekent dat wanneer het niet goed gaat met een van de ouders, het kind als vanzelf in actie komt. Het wil altijd de rust in het systeem herstellen. Dat kan op een paar manieren:

gaan zorgen voor de ouder met wie het niet goed gaat. Als je dit teveel en te vaak laat gebeuren, breng je je kind in een positie waar het niet hoort: de rollen tussen kind en ouder draaien dan als het ware om, de kleine gaat voor de grote zorgen.
de rol van een van de ouders overnemen: stel, papa is (veel) afwezig en mama voert nu haar serieuze gesprekken met haar kind; het mag zelfs fysiek papa’s plek in bed innemen. Dan laat je een kind letterlijk van z’n plek gegaan. Het neemt dan verantwoordelijkheden aan die niet passen bij zijn leeftijd en ontwikkeling.

Hoe kun je dit voorkomen?

Zorg als ouders dat het goed met je gaat: dat maakt dat een kind zich onbelast en vrij voelt. Laat je kind kind zijn: neem dus zelf verantwoordelijkheid voor tegenslagen zoals relatieproblemen, gedoe met werk, ouders, vriendinnen, of ziekte. Haal steun bij je partner, je ouders of andere volwassenen. Blijf benoemen naar je kind dat het zich daar géén zorgen om hoeft te maken. Je kunt zelfs letterlijk (en liefdevol) zeggen: ‘Jij bent de kleine, ik de grote, ik los dit met andere grote mensen op’. Het is dus zinvoller om familieopstellingen met ouders te doen: als zij de zaken uit hun eigen systeem opruimen, geven zij hun kinderen meer lucht.

Tips voor gescheiden ouders

Ben je gescheiden? Dan is de situatie natuurlijk best complex, je blijft een systeem vormen met je ex en jullie kinderen, maar ondertussen wonen jullie niet meer in 1 huis en zijn jullie misschien ook bezig nieuwe systemen op te bouwen met nieuwe partners. Hou goed voor ogen dat het oude systeem altijd blijft bestaan: jij en je ex samen als ouders van je kind. Hoe je ook over elkaar denkt. Dat betekent dat je elkaar niet doodzwijgt, dat je niet lelijk over elkaar praat, dat je het kind niet in een loyaliteitsconflict brengt. Lees hier een aantal goede en praktische tips hoe je daar als gescheiden ouders vorm aan geeft.

Dat ik van mijn vader hou,
Doet mijn moeder soms verdriet.
En dat ik van mijn moeder hou,
Dat weet mijn vader niet.

Zo draag ik mijn geheimen mee.
En loop van hier naar daar.
Nog altijd hou ik van die twee,
Die hielden van elkaar.

Willem Wilmink

Wat kan een coach dan wél met kinderen doen?

Een groepsopstelling (met representanten) zou ik niet zo snel met jonge kinderen doen. Maar een opstelling met vloerankers of met poppetjes kun je wèl doen. Dan is het vooral om ze te helpen hun verhaal te vertellen, en te zien hoe zíj kijken naar hun situatie. Door zo creatief en beeldend bezig te zijn, praat een kind ook gemakkelijker. En het kan op een afstandje (gedissocieerd) weer anders kijken naar de eigen situatie. Misschien kan het zelfs aangeven wat er zou moeten veranderen om de situatie te verbeteren. Een jonger kind zal er misschien meer een toneelstukje van maken, een ouder kind zal er ook bij kunnen uitleggen waarom hij papa en mama elk een andere kant op laat kijken. En met die input kun je dan als coach weer verder aan de slag, misschien met het kind, misschien juist met de ouders. Want de problemen van de grote mensen moet je vooral bij de grote mensen laten.