De NLP Metaprogramma’s: ontdek je eigen besturingssysteem

 

Waarom doen we eigenlijk de dingen die we doen? Hoe komt het dat de ene collega zo op je zenuwen werkt en de andere niet? Of dat je heel anders op je kind reageert dan je partner?

 

Ieder heeft zijn eigen besturingssysteem: je metaprogramma’s

Eigenlijk worden we allemaal vanuit ons onderbewuste aangestuurd: daar draaien een paar programma’s die bepalen hoe we op dingen reageren, en hoe we ons gedragen. Net zoals een besturingssysteem op je computer bepaalt hoe je computer zich gedraagt. In de NLP noemen we dit ‘metaprogramma’s’. En omdat iedereen verschillende programma’s in zijn besturingssysteem heeft, gedragen we ons ook allemaal anders.

 

10 metaprogramma’s

In dit blog lees je meer over 10 metaprogramma’s. Elk programma bestaat uit twee uitersten, en alles ertussen in. Soms herken je jezelf bij de beschrijving van een uiterste, en soms zit je meer in het midden. Door te ontdekken waar je zelf zit langs de ‘meetlat’, snap je ook beter waarom het op bepaalde vlakken stroef kan lopen in bepaalde situaties of bij sommige personen. Want die zitten dan vaak ergens anders op de meetlat…

Bij elke uitleg heb ik ook beschreven aan welke kant van de uitersten ik zelf zit. De afgelopen periode hebben we een oud pand omgebouwd tot praktijkruimte. Zo’n enorme verbouwing is natuurlijk af en toe stressvol, en legt de verschillen tussen mensen goed bloot!

 

programma 1: ernaartoe versus ervanaf

Mensen met een ‘ernaartoe’ programma, zijn gericht op de toekomst: gefocust op wat komen gaat. Ze beleven vooral plezier over wat komen gaat, meer dan over wat al geweest is. Ze zijn optimistisch en proactief, en zijn gevoelig voor beloning. Regels en wetten die hen beperken, daar zijn ze allergisch voor.

Mensen met een ‘ervanaf’ programma zijn voorzichtig en focussen op dat wat ze willen vermijden: preventie is een doel op zich. Ze denken na over problemen, wat er is kan gaan, en hoe ze dat kunnen voorkomen. Ze houden van veiligheid, regels en structuur, en houden niet van verrassingen en onvoorspelbaarheid.

Ik herken deze twee kanten wel in mezelf, en vind mezelf over het algemeen optimistisch, maar in tijden van stress bij de verbouwing kon ik de onzekerheid erg moeilijk ‘handelen’. Ik kon me geen goede voorstelling maken van hoe het zou worden en was bang dat er dingen mis gingen. Als anderen dan zeiden: ‘Voor alles is een oplossing’ dan kon ik dat soms moeilijk geloven.

 

programma 2: procedures versus opties

Mensen met een ‘procedures’ programma willen graag een stap-voor-stap-handleiding hoe ze dingen moeten doen. Ze zijn gek op lijstjes en agenda’s en houden van structuur. Ze hebben een hekel aan onduidelijkheid, en discussies die van de hak op de tak springen.

Mensen met een ‘opties’ programma zijn altijd aan het brainstormen, altijd op zoek naar alternatieve manieren om dingen aan te pakken. Ze willen ook graag de vrijheid hebben om zelf te kiezen hoe ze iets doen en negeren daarbij graag procedures. Hoe meer keuzes er zijn, hoe beter!

Hier herken ik mezelf ook wel in beide kanten: in tijden van stress ga ik lijstjes maken. Maar knopen doorhakken, dat is wel een dingetje: ik liet liever altijd alle keuzes open. Echt een plan maken voor de verbouwing (eerst dit, dan dat) vond ik ook lastig. We begonnen gewoon en zagen wel wanneer we wat deden. Dat neigt toch meer naar de ‘opties’ kant.

 

programma 3: interne referentie versus externe referentie

Hoe weet je of iets goed of slecht is? Iemand met een ‘interne referentie’ bepaalt dat helemaal zelf: die toetst aan zijn eigen ervaringen en gevoelens. Wil graag autonoom werken en kan moeilijk omgaan met mensen die alsmaar feedback en begelexterne referentie metaprogramma's NLPeiding nodig hebben.

Mensen met een ‘externe referentie’ hebben bevestiging van buitenaf nodig: ze zoeken bewijzen, vragen anderen wat ze ergens van vinden, geven zelf ook ongevraagd feedback aan anderen. Ze zijn gek op ‘bewijs’ (statistieken, onderzoeken) en houden niet van mensen die ‘zomaar’ dingen doen zonder dat er bewijs is dat het handig is.

Omdat ik zelf moeilijk knopen doorhak, ga ik vaak op zoek naar wat anderen vinden. Wat vind jij? Hoe zou jij dit doen? Is dit haalbaar? Dat zijn duidelijk trekjes van de externe referentie, ook al bepaal ik uiteindelijk toch zelf wat ik kies.

 

programma 4: globaal versus specifiek

Deze woorden spreken wat meer voor zich: iemand die een ‘globaal’ programma heeft, houdt niet van details. Hij overziet liever het geheel, het concept, dan dat hij de kleine dingen uitwerkt. Ze tillen de conversatie liever naar een hoger niveau dan dat ze over details praten.

Mensen met een ‘specifiek’ programma houden van véél details. Ze worden blij van tastbare dingen die je kunt meten en tellen, in plaats van ideeën en theorieën. Ze kunnen heel goed fouten ontdekken. Als deze mensen leiding geven, zijn het ‘micromanagers’.

Hier is een gapend verschil in mijn huwelijk… ik ben van de grote lijnen (globaal) en mijn man van de details. Dat uit zich in onze dagelijkse gesprekken (hij vertelt tot in detail over zijn werkdag, waar ik gewoon zeg: ‘Ja hoor, het was erg leuk’) maar kwam ook bij de verbouwing naar boven. Ik voelde vaak dit: “Vermoei me niet met uitleg hoe je het allemaal aan gaat pakken, wanneer is het klaar?”…

 

programma 5: alleen versus anderen

Mensen met het denkpatroon ‘alleen’ denken eerst aan hun eigen behoeften voor ze aan die van anderen denken. Ze zijn zich vaak niet bewust van de behoeften van anderen, vangen moeilijker signalen van toon of lichaamstaal op. Ze zouden op een feestje zeggen ‘de drankjes staan daar, pak maar waar je zin in hebt!’.

Mensen met het denkpatroon ‘anderen’ denken eerst aan de behoeften van anderen en dan pas aan zichzelf. Ze willen graag dat andere mensen gelukkig, tevreden en succesvol zijn en doen alles om hen te helpen. Ze vragen vaak of anderen hulp nodig hebben, zetten graag koffie en thee voor iedereen, houden de deur open, staan hun plaats af.

Ik zit zelf sterk in het denkpatroon ‘anderen’, dat past ook wel bij mijn werk. Mijn uitdaging is om mijn eigen behoeften niet te verwaarlozen. Tijdens de verbouwing was ik ook erg in de weer met koffie en lunches verzorgen voor de harde werkers. Bij financiële zaken zou ik me ook beter wat harder kunnen opstellen, en niet alsmaar denken namens een ander…

 

programma 6: onafhankelijk versus samen

Mensen van het patroon ‘onafhankelijk’ nemen graag de volledige verantwoordelijkheid en werken graag alleen. Ze hebben graag alles zelf in de hand en houden niet van rumoerige omgevingen en gebabbel van collega’s.

Mensen van het patroon ‘samen’ werken juist graag in een groep mensen. Ze hebben behoefte aan stimulatie van andere mensen, delen graag verantwoordelijkheid en zijn heel goede teamspelers. Ze houden van een drukke omgeving, netwerken en vergaderingen.

Zelf zit ik flink aan de kant van ‘onafhankelijk’. Ik wil graag alleen zijn, mijn eigen dingen doen, niet gestoord worden. En ook bij zo’n verbouwing: doordat we alles in eigen hand hielden, hoefden we geen ‘vreemde’ aannemers over de vloer te laten en konden we alles precies doen zoals we zelf wilden.

 

programma 7: heden versus toekomst

heden metaprogramma's NLPMensen die het denkpatroon ‘heden’ hebben, leven helemaal in het moment. Ze kunnen daarbij ook de tijd vergeten en komen dan te laat. Houden niet van planningen en schema’s, zijn vaak niet helemaal voorbereid. Ze kunnen zich helemaal storten op een activiteit en willen dingen meteen kunnen doen.

Mensen met het denkpatroon ‘toekomst’ zijn mensen die goed in time management zijn: ze vinden tijd waardevol en maken planningen en schema’s. Ze hakken grote taken in kleine taken en bereiden alles goed voor. Ze hebben een hekel aan wachten op mensen en mensen die alles op het laatst doen.

Tijdens het schrijven van dit stukje zat ik te bedenken waar ik het beste pas. Ik heb mijn zaakjes en planningen altijd wel op orde, maar voel ook een allergie bij de beschrijving van mensen met denkpatroon ‘toekomst’. Ik ben zelf wel iemand die dingen op het laatste moment regelt. Oh ja, nog even die les voorbereiden, nog even dat doen. Alleen mijn werk verlangt van me dat ik bepaalde dingen op tijd af heb. Bij de verbouwing leefden we ook wat meer van dag tot dag, mijn man nog meer dan ik. Ik wilde toch wel dat 1 september alles af zou zijn, en hij pakte gewoon op waar hij zin in had, zonder planning en zonder idee wat we wanneer zouden gaan doen…

 

programma 8: routine versus verandering

Heb je het denkpatroon ‘routine’, dan zoek je bij nieuwe ervaringen/belevenissen vooral de overeenkomst met dat wat je al weet, wat al vertrouwd is. Deze mensen hebben vaak jaren dezelfde baan en dezelfde vriendenkring. Ze houden niet van veranderingen die invloed hebben op hun dagelijkse routine.

Mensen met het denkpatroon ‘verandering’ zijn degenen die veranderingen op gang brengen en aansturen: ze houden van afwisseling en vervelen zich snel. Ze zijn niet altijd consequent en veranderen snel van gedachten.

Ik hou erg veel van verandering. Ik heb wel 15 jaar bij dezelfde werkgever gezeten, maar zorgde wel dat ik elke 1,5 jaar een andere functie had. Mijn man kan me ook wel wispelturig in vinden: gisteren vond je dit, en nu wil je weer dat! Met het plannen van de verbouwing is dat natuurlijk niet handig: de muur hier, de muur daar, een glazen wand, een stenen wand, ik veranderde continu van gedachten en vond het spannend om dingen echt vast te leggen.

 

programma 9: doen versus nadenken

Tja, de naam zegt het al: mensen met denkpatroon ‘doen’ houden van actie! Het zijn de aanpakkers, de snelle beslissers. Ze houden van dynamische omgevingen en hebben een hekel aan twijfelaars en mensen die dingen uitstellen.

Mensen van het patroon ‘nadenken’ denken graag grondig na voor ze een beslissing nemen of in actie komen. Ze hebben tijd nodig om alle gevolgen van een beslissing te overdenken. Bekijken graag dingen van meerdere kanten. Ze worden niet graag onder druk gezet om snel te beslissen.

Ik ben zeker een aanpakker in mijn werk. Besluit ik dat ik mijn visie op mijn website moet herschrijven, dan doe ik dat meteen. Ook bij vakanties hakken we snel een knoop door. Ik kan die vriendin niet begrijpen die zei “Ik zag gisteren zo’n leuke broek in de stad, ik dénk dat ik die ga kopen”. Als die broek zo leuk was, dan kocht je hem toch meteen? Bij een verbouwing is het overigens wel heel handig om een ‘doener’ te zijn. Al waren sommige dingen misschien handiger/netter/praktischer opgelost, als we wat meer tijd hadden genomen om na te denken…

 

programma 10: denken versus voelen

Net even anders dan het vorige patroon… de mensen van het patroon ‘denken’ nemen hun beslissingen op een kalme en analytische manier, op zoek naar logica. Ze denken efficiënt en laten zich niet afleiden door emoties. De term ‘buikgevoel’ is aan deze denkers niet besteed.

voelen metaprogramma's nlpMensen van het patroon ‘voelen’ gebruiken hun gevoelens meer om beslissingen te nemen. Ze hebben een intuïtieve manier van doen. In hun lichaamstaal, gebaren en stem kun je hun emoties goed aflezen.

Bij deze patronen zit ik in het midden. Ik ben vaak jaloers op mensen die zoveel voelen en daar zo gemakkelijk mee omgaan. Maar beslissingen helemaal op de ratio nemen, dat is ook aan mij niet besteed. Mijn man zit wel meer aan de ‘denken’-kant bij het klussen: hij is niet bang om nieuwe dingen uit te proberen maar pakt ze op een logische en analytische manier aan.

 

Wat kun je nu doen met deze metaprogramma’s?

Als je tot hier gekomen bent met lezen, petje af! Het is best veel informatie. Herken je bij de beschrijvingen bepaalde mensen die in je allergiezone zitten? Of herken je nu dat bepaalde misverstanden of discussies hierin hun oorzaak hebben?

Als je snapt hoe dit werkt, en dat ieder ‘vogeltje zingt zoals hij gebekt is’ dan hoef je die discussies en verschillen ook niet persoonlijk te nemen. Mensen zijn nu eenmaal allemaal anders, en ze worden van binnenuit gestuurd zoals ze geprogrammeerd zijn. Er is geen goed of fout in deze programma’s. Bij bepaalde banen passen bepaalde programma’s goed. Maar over het algemeen is het in een teamsamenstelling heel fijn als er wat verschillende patronen in samenkomen. De een is van het creatieve fantaseren, de ander haalt de taalfouten eruit, om maar een voorbeeld te nemen.

Details metaprogramma's nlpEn… mocht je iets van iemand nodig hebben, of iemand willen overtuigen van jouw idee? Pas je dan aan aan het metaprogramma van de ander. Ik had ooit een manager die erg kort van stof was, hij wilde vooral de grote lijnen weten en liefst niet teveel zelf nadenken over details. Zo iemand ga je niet een opsomming van alle voors en tegens geven, hoeveel je daar zelf ook van houdt. Dan zeg je hoog over: “Dit is er aan de hand, ik heb alle voors en tegens afgewogen en X lijkt me de beste oplossing, omdat… Ga je akkoord?”. Heb je iemand die wél van de details is, dan ga je ze natuurlijk stuk voor stuk opsommen…  WIl je iemand overtuigen van jouw idee, en heeft die persoon een ‘ervanaf’ programma (risico-mijdend)? Som dan in elk geval alles op wat er mis kan gaan, als ze niet voor jouw plan kiezen! Alles draait om aansluiting zoeken bij de ander.

 

 

Eén gedachte over “De NLP Metaprogramma’s: ontdek je eigen besturingssysteem

  • laura

    Leuk. Doet me erg denken aan MBTI, ken je dat? Het helpt inderdaad erg als je merkt dat jouw patroon anders is dan van degene met wie je werkt (of je kind) omdat je dan je taalgebruik en benadering kunt aanpassen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *