Uitstelgedrag…12 tips om je aan je planning te houden

“Ik kan een prachtige planning maken, maar ik hou me er niet aan”.

Precies! Dat hebben zoveel kinderen. En niet alleen kinderen… ik kan er zelf ook wat van: uitstelgedrag.

Heb je je wel eens afgevraagd waaróm je uitstelt? In mijn praktijk noemen kinderen verschillende redenen: de een wil het zó goed doen, dat hij het voor zich uit schuift, de ander heeft gewoon geen zin. Er zijn zoveel leukere dingen te bedenken om te doen. En misschien ben je wel gewoon te moe? Of weet je eigenlijk niet zo goed waar je moet beginnen? Hoe dan ook: het geeft veel gedoe!

Als je eerlijk naar jezelf kijkt, en de reden van het uitstellen weet, dan kun je ook gerichter een oplossing zoeken.

Kijk daarom eens welke van deze 12 tips je nog niet geprobeerd hebt, en ga daarmee aan de slag:

1. Verdeel je huiswerk in kleinere taken

Als je ergens niet aan wilt beginnen omdat het zo véél is, hak het dan in kleinere stukken: het maken van een werkstuk bestaat uit verschillende fases, verschillende delen. Woordjes leren kun je per (halve) kolom doen, een hoofdstuk biologie bestaat uit meerdere paragrafen. Concentreer je steeds op één stap tegelijk, dat maakt het een stuk beter behapbaar!

2. Leg je huiswerk klaar op je bureau

Maak de drempel om te beginnen zo klein mogelijk: leg je huiswerk klaar op je bureau meteen als je uit school komt. Ga dan even pauze houden, en dan kun je daarna meteen aan de slag.

3. Vertel aan iemand anders wat je gaat doen

Het is bewezen dat als je meer mensen vertelt over je goede voornemen, je ook eerder geneigd bent om je je aan je plannen te houden. Dus waarom zou je dat ook niet met je huiswerk doen? Vertel bijvoorbeeld aan je vader of moeder wat je deze middag/avond gaat doen. En vier samen je succes als je achteraf kunt vertellen dat het gelukt is!

Je woordkeus is sowieso belangrijk: zeg niet ‘Ik moet mijn woordjes voor Frans leren’ maar wen jezelf om ‘ik ga’ te gebruiken: ‘Ik ga mijn woordjes voor Frans leren’.

4. Zoek een plek waar geen afleiding is

Als je toch al niet zo’n zin hebt in huiswerk, en je hebt allemaal boeiender dingen binnen handbereik, dan maak je het jezelf wel heel moeilijk. Iemand die veel wil afvallen gaat ook niet in een taartjeswinkel werken. Dus ga niet naast je Playstation of PC zitten en verzin een list om je telefoon te negeren, bijvoorbeeld:

• zet de pushfunctie van chatberichten uit
• leg je telefoon in een andere kamer
• zet hem uit of op vliegtuigstand
• haal alle verslavende apps van je telefoon

5. Beloon jezelf als je een taak af hebt

Je hoeft jezelf geen extra zakgeld te geven, maar verzin kleine beloningen: als je de hele paragraaf hebt samengevat mag je een aflevering Netflix kijken. Of een filmpje op Youtube. Wees duidelijk naar jezelf over hoeveel minuten deze beloning dan mag duren.

6. Stel je voor dat je het af hebt

Soms zie je zó als een berg ergens tegenop… dan helpt het om in gedachten de berg te beklimmen. Doe eens alsof je de geplande taak al áf hebt: wat voor positieve stemming voel je dan? En wat zijn er nog meer voor positieve gevolgen? Hoe ziet je dag er dan uit?

De reden dat deze visualisatie zo goed werkt tegen uitstelgedrag, is dat dit beeld nu ‘gebrand’ is in je hersenen. Het maakt het stukken makkelijker om aan de slag te gaan, met dit vooruitzicht!

7. Bedenk redenen waaróm je het af wilt hebben

Tja, waaróm wil je je eigenlijk aan je planning houden? Voor jezelf? Voor je ouders? Maak eens een lijstje met redenen die voor jou gelden. Denk bijvoorbeeld aan:

Ik wil:

• van het gezeur af zijn
• me voldaan voelen als het af is
• een goed cijfer
• overgaan
• bij mijn vrienden/vriendinnen in de klas blijven
• het snappen
• nieuwe dingen leren

8. Begin slim…!

Waar kun je nu het beste mee beginnen, van al je taken? Hier zijn twee theorieën over, en ga eens na welke bij jou optimaal werkt:

• Begin met het gemakkelijkste klusje, bijvoorbeeld wat maakwerk. Je bent dan in elk geval aan het werk, en de stap naar het huiswerk dat je minder leuk vindt is dan niet zo groot.
• Begin met dat waar je het meest tegenop ziet. Als dát eenmaal af is, dan valt de rest allemaal wel mee.

Bedenk eens wat bij jou tot nu toe het beste heeft geholpen, met het gemakkelijkste of juist met het moeilijkste beginnen. En hou daar rekening mee bij het maken van je planning!

9. Werk in tijdblokken en gebruik een timer

Zet een timer of kookwekker zodat je in strakke tijdsblokken kunt werken. Dat maakt het voor jezelf behapbaar en overzichtelijk. Kies een tijd die bij je past, afhankelijk van hoe lang jij je kunt concentreren: 15 minuten, 20 minuten, 30 minuten. En hou daarna telkens een pauze van bijvoorbeeld 5 minuten.

10. Basis op orde

Veel mensen die hun werk uitstellen, werken een beetje rommelig. Weet je nog wel welke opdrachten je moet maken? En waar die losse papieren liggen die je nu nodig hebt? Kun je je bureau nog terugvinden onder alle rommel? Chaos op je werkplek leidt tot chaos in je hoofd, en dat maakt het ook een stuk moeilijker om aan het werk te gaan.

• hou een to-do lijstje bij
• pak je tas ’s avonds in
• doe al je losse papieren eens per week in een map
• gooi alles weg dat je niet meer nodig hebt
• gebruik een kalender/planner waar je belangrijke dingen in noteert

11. Slaap voldoende

Tieners hebben 8-10 uur slaap nodig per nacht. Kom je niet aan voldoende slaap, dan is het ook een stuk lastiger om gemotiveerd aan het werk te gaan. Als je weinig energie hebt, heb je ook weinig wilskracht. En dat leidt tot uitstelgedrag.

Ga elke dag ongeveer op dezelfde tijd naar bed, en laat je beeldschermpjes de uren ervoor links liggen. Zet je telefoon ’s nachts uit, en liever nog, laat hem in een andere kamer zodat je ook niet in de verleiding komt.

12. Zoek het juiste gezelschap op

Onze zoon gaat eerder aan de slag als ik op zijn bed mijn eigen werk ga zitten doen. Als je van jezelf weet dat je beter leert als er iemand in de buurt is die je op ‘het rechte pad’ houdt, zorg daar dan voor. Ga ergens samen zitten met een ijverige klasgenoot, of met een van je ouders. Het zal gemakkelijker voor je zijn om aan het werk te gaan en te blijven!

Tip: wil je extra begeleiding hierbij? Kijk dan eens naar mijn workshop Plannen en uitvoeren!