Als ouders hun kind met faalangst aanmelden, vraag ik meestal even door: hoe is dat bij jou? Hoe zit het met je eigen hoge lat? Want zelfs al zeg je tegen je kind dat het allemaal niet perfect hoeft, onbewust kan je gedrag iets heel anders uitstralen.
Kinderen spiegelen vaak het gedrag en de emoties die wij als ouders laten zien, of die we als ouders enorm proberen te onderdrukken. In dit blog lees je meer over dat spiegelgedrag. En ook tips voor als je dit herkent, dat je kind jouw hoge lat spiegelt.
Spiegelneuronen en spiegelgedrag
Spiegelgedrag gaat niet alleen over wat we hardop zeggen, maar ook over wat we onbewust uitstralen. Hierbij spelen de zogenaamde spiegelneuronen een rol. Dit zijn hersencellen in ons die actief worden wanneer we iemand iets zien doen. Deze neuronen helpen ons te leren door imitatie en zijn bijvoorbeeld onmisbaar voor het ontwikkelen van empathie en sociaal begrip.
Als je als ouder regelmatig stress laat zien, ook al is het subtiel en op hele andere vlakken dan school, kunnen deze neuronen bij het kind soortgelijke reacties triggeren. Het kind leert en herhaalt dan onbewust deze patronen, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van faalangstig gedrag.
Des te mooier is het dan als jij en je kind allebei aan je hoge lat gaan werken, met behulp van onderstaande tips. Juist door dat spiegelgedrag gaat je kind ook de mindset spiegelen dat er wat aan te doen is.
1. Haalbare doelen stellen
Een kenmerk van de ‘hoge lat’ is dat je dingen wilt bereiken die moeilijk haalbaar zijn. Altijd negens halen. Of een perfecte ouder zijn. Alles uit je kind willen halen. Dus begin eens met haalbare doelen. Wanneer is het goed genoeg? Maak het concreet, wat voor gedrag of wat voor resultaat is prima, bij een minder hoge lat?
En help je kind om realistische doelen te stellen. Welk doel past meer bij een iets lagere lat? Kijk op het gebied van school en op het gebied van hobby’s of sport, overal waar je kind last heeft van perfectionistisch of faalangstig gedrag.
2. Oefen met lief zijn voor jezelf
Het is belangrijk om geduldig met jezelf te zijn, niet boos te worden als je iets verkeerd of onhandig hebt aangepakt. Praat over voorbeelden, deel met je kind dat het erbij hoort, dat fouten er juist zijn om van te leren. Van een fout, of van een laag cijfer, leer je wat je volgende keer beter of anders aan kunt pakken. Stapje voor stapje word je er dan steeds beter in.
Soms kunnen mensen zichzelf zó naar beneden halen! Praat lief tegen jezelf, oefen met jezelf oppeppen zoals je tegen een vriend of vriendin zou praten.
3. Prioriteiten stellen en delegeren
Mensen met een hoge lat willen vaak teveel doen en dan ook nog teveel zélf doen. “Laat mij maar even, ik kan dit het snelst”, kun je dan op je werk zeggen. Het snelst, of het best. Herken je jezelf hierin? Zet dan eens op een rijtje: wat moet écht nu, wat is écht dringend en belangrijk? En wat moet dus even wachten, of moet dan maar niet of door een ander gedaan worden?
Dit is wat je kind ook moet leren. Sommige kinderen kunnen niet stoppen met leren. Wanneer is het klaar? Wanneer is het genoeg? Van de stress gaan ze door en door. Vaak wordt het cijfer daar ook niet beter van. Soms hebben ze teveel toetsen tegelijk en zijn ze te laat begonnen. Leerpuntje voor de volgende keer, maar dan moet je dus keuzes maken: waarin ga je de uren die je nog hebt dan investeren?
4. Bouw een dagelijks lagere-lat-momentje in
Kijk elke dag even terug op de dag: wat heb je al beter losgelaten, of beter gedelegeerd, of minder gestresst die dag? Je brein is al jaren gewend aan je oude patroon, dus het heeft even tijd nodig om nieuwe ‘breinpaadjes’ aan te maken. Door er bewust bij stil te staan, help je dit proces. Je kunt het samen doen met je kind: elke dag even je lagere-lat-momentjes bespreken. Kijken wie van de twee er beter in is!
5. Leer nee zeggen
Soms kán iets gewoon niet. Of soms hoort het niet bij jouw taak. Of het past gewoon niet bij wat er al op je bordje ligt. Als jij je grens niet aangeeft, gaan mensen eroverheen. Ze proberen het gewoon, geef ze eens ongelijk.
En ook je kind moet nee leren zeggen. Nee, dit is teveel tegelijk, nee dit kan ik gewoon niet. En dan betekent dat maar: niet afspreken, niet naar sport, of niet genoeg leren voor een toets, of dat PO dan maar wat minder goed inleveren. We moeten af van het alsmaar squeezen van zoveel mogelijk dingen bij elkaar, dan ren je zo op een burn-out af. En ja, dan is het soms bij een hoge-lat-kind ook nodig dat je aan de rem helpt trekken en je kind een dagje ziek meldt. Niet chronisch, maar om hem of haar te leren dat lijf en hoofd weer rustig te krijgen.
6. Zorg voor genoeg ontspanning
Als je perfectionistisch bent, wil je natuurlijk zoveel mogelijk tijd stoppen in de dingen die je doet, zodat ze nog beter gaan. Vaak gaat dit ten koste van je ontspanning. Terwijl je juist beter presteert, als je meer pauzes houdt!
Bedenk met je kind samen: wat zijn de dingen die je doet om te ontspannen? Een lekker muziekje opzetten, even ‘dom’ scrollen op je telefoon, lekker naar buiten en bewegen, sporten, een lekkere warme douche, lezen… of misschien wel bepaalde ontspanningsoefeningen luisteren? Maak samen eens een lijstje van wat je kunt doen om jezelf te ontspannen en op te laden, en bouw dat dagelijks in in je dag. Een ontspannen lijf zorgt voor een ontspannen brein: je kunt gemakkelijker relativeren en nee zeggen.
Tenslotte
Het herkennen van spiegelgedrag is al zo’n eye opener. Eigenlijk kun je bij elk ‘lastig’ gedrag van je kind jezelf afvragen: wat is de les die mijn kind me hier wil leren? Doe ik dit eigenlijk zelf ook? Of wil ik dit eigenlijk ook doen, maar heb ik als overleving ander gedrag aangeleerd? Dit zie je bijvoorbeeld bij kinderen die extreem boos kunnen worden. Welke boosheid uit je zelf niet, of had je vroeger vaker willen uiten?
Tip: Elliëtte Kreek en Jet Sterneveld hebben hier laatst een prachtig meditatief kaartendeck voor uitgegeven: Little Guru. Je trekt als ouder een kaart en leest de bijbehorende boodschap van jouw kind, jouw kleine guru, aan jou. Alsof je kind jou een spiegel voorhoudt. Ik heb in mijn sessies al heel wat bijzondere momenten meegemaakt met deze kaarten, keer op keer zijn ze zo raak.
Wil jij eens sparren met mij over het gedrag van je kind, en wat het bij jou triggert? Plan dan gerust een gratis kennismakingsgesprek in, dan kijken we samen of het handig is als jij hieraan gaat werken. En dan kan het zomaar zijn dat je kind misschien niet eens naar een hulpverlener hoeft.
