Een van de lastigste dingen in het opvoeden is de balans tussen loslaten en grenzen stellen. Veel ouders vinden het lastig om hun kind te begrenzen, want het zorgt voor verwijdering, een slechtere band met je kind. De kunst is om een stevige begrenzende ouder te zijn én daarbij een redelijke band met je puber te houden. Je wilt tenslotte ook dat ze naar je toekomen als ze écht in de shit zitten. De sleutel hiervoor zit hem in het onderwerp van dit blog: relatiegebaren.
Juist als je puber zich afsluit. Juist als je elke dag strijd hebt over school, regels of het opruimen van de kamer. Juist als je je zorgen maakt omdat je kind somber is, of niets lijkt te willen. In dit blog lees je wat het zijn en krijg je maar liefst 100 tips als inspiratie.
Wat zijn relatiegebaren en waarom zijn ze nodig?
Relatiegebaren zijn kleine signalen van: “Ik ben er nog. Ik zie je nog. Ik geef nog steeds om je.”
Ze zijn niet bedoeld om iets van je kind terug te krijgen, maar om iets te geven. Zonder druk. Zonder voorwaarden. Je blijft uitreiken, ook al vind je dat je kind het niet ‘verdient’. Ik spreek vaak ouders die vastlopen in de opvoeding. Soms omdat hun kind zich afsluit. Soms omdat hun kind steeds boos is. Of totaal niet gemotiveerd voor school. Soms zijn er zorgen over faalangst. Of over dat je kind zich niet aan afspraken houdt.
En vrijwel altijd zit een deel van de oplossing in de relatie met je puber. In die kleine momentjes van connectie. En die moet je blijven maken — juist zonder verwachting. Uiteindelijk heeft elk kind de behoefte om gezien en begrepen te worden.
De term ‘relatiegebaren’ komt uit de opvoedmethode Geweldloos verzet. Laat je niet afschrikken door de aparte naam, het is een erg fijne en duidelijke manier van opvoeden, niet autoritair maar wel begrenzend en met aandacht voor de band met je kind. Luister maar eens naar de ‘Geweldloze podcast‘ waarin deze methode heel helder wordt uitgelegd met veel herkenbare en praktische voorbeelden.
Kleine verrassingen
Bij relatiegebaren gaat het om kleine aardigheidjes waarmee je strooit. Kleine gebaren waarmee je je kind laat zien dat je er bent.
Onze zoon sport al jaren in een andere stad, en soms haal ik hem van zijn training of wedstrijd, gewoon omdat het hem veel tijd scheelt. Als we vanaf de snelweg onze afslag namen, is daar de splitsing met rechts de Mac en links ons huis. Geheid dat hij elke keer dan vroeg: “gaan we langs de Mac?” en dat ik 9 van de 10 keer nee zei. Maar die 1 op de 10 dat ik wél zonder iets te zeggen de auto naar rechts stuurde, zorgde dan altijd voor gejuich. Juist dat onverwachte werkt goed.
100 tips voor relatiegebaren
Hieronder vind je een overzicht van de 100 mooiste relatiegebaren.
Kies gewoon dingen die bij jou en je kind passen. Sommige zijn praktisch, andere grappig, sommige meer stil en symbolisch.
Allemaal zijn ze bedoeld om de deur op een kier te zetten. Zonder verwachting.
Zonder druk. Gewoon als een manier om te zeggen: “Ik blijf dichtbij. Ook als jij afstand houdt.”
1. Aardige zinnetjes als bevestiging
Laat gewoon eens merken dat je je kind ziet en waardeert.
Leg een post-it met een compliment op hun bureau.
Zeg: “Ik ben trots op hoe je met die situatie omging.”
Laat merken dat je hun humor waardeert: “Je kan me soms echt laten lachen!”
Stuur een appje met “Ik dacht net even aan je.”
Zeg bij het eten: “Fijn dat je er bent.”
Spreek uit dat je van ze houdt, ook als ze dat niet beantwoorden.
Zeg: “Ik vind het mooi om te zien wie je aan het worden bent.”
Zeg: “Dank je wel dat je er bent, ook al is het soms lastig tussen ons.”
Laat weten dat je je kind vertrouwt.
Geef een oprecht compliment over iets onverwachts (zorgzaamheid, humor, smaak, inzet).
2. Kleine verrassingen en cadautjes
- Koop de favoriete snack of het favoriete drankje van je kind.
- Laat een briefje achter in de jaszak of etui.
- Verstop een klein cadeautje op de kamer van je kind.
- Print een leuke foto uit en leg die op het bureau.
- Geef een tijdschrift of boek dat past bij zijn of haar interesse.
- Haal onverwacht een ijsje of iets lekkers.
- Stop iets grappigs of liefs in hun broodtrommel.
- Laat ze uitslapen op een onverwachte dag.
- Geef een oude kinderfoto met een tekstje: “Ik ben nog steeds trots op jou.”
- Koop een nieuwe pen of schrift in hun favoriete kleur.
3. Luisteren zonder oordeel
Vraag: “Hoe was je dag?” – en luister zonder doorvragen of ongevraagde tips te geven.
Zeg: “Wil je gewoon even klagen? Kom maar.”
Luister zonder je telefoon erbij.
Zeg: “Je hoeft het niet te delen, maar ik ben er als je wil praten.”
Sta open voor hun muziek, stijl of ideeën – zonder commentaar.
Laat stiltes vallen zonder die op te vullen.
Herhaal hun woorden om te laten zien dat je ze hoort.
Zeg: “Dat klinkt echt rot. Wat naar voor je.”
Vraag de mening van je kind over iets actueels, zonder meteen jouw oordeel te geven.
Laat ze een liedje kiezen in de auto – en luister écht.
4. Tijd samen doorbrengen
Nodig ze uit om te wandelen.
Kijk een serie die zij leuk vinden.
Doe samen boodschappen en laat hen kiezen.
Bak iets samen – laat je kind het leukste deel doen.
Maak een playlist met hun hulp.
Ga een ijsje halen of naar de snackbar.
Speel een spelletje, ook al heb je geen zin.
Ga met ze mee naar een winkel die zij leuk vinden.
Kook samen hun lievelingsgerecht.
Ga naast ze zitten tijdens het gamen of tekenen, gewoon even belangstelling tonen.
5. Lekker voor je kind zorgen
Leg een warme kruik op hun bed.
Breng een kopje thee of warme chocomelk.
Doe hun lievelingstrui in de was en vouw hem netjes op.
Dek hun bed op als verrassing.
Laat een lampje voor ze aan.
Leg hun oordopjes of oplader alvast klaar.
Breng een deken als ze op de bank liggen.
Help ze met iets praktisch, zonder mopperen.
Bied aan om iets voor ze te regelen.
Laat ze een keer lekker thuisblijven van iets kleins, als gebaar.
6. Creatief en speels
- Laat een grappige tekening achter op hun spiegel.
- Verzin samen een geheim gebaar of grapje.
- Dans samen op een gek nummer in de keuken.
- Doe mee met gamen.
- Maak samen een TikTok of reel.
- Laat ze een make-over doen van jouw outfit of kapsel.
- Spreek af om allebei iets geks te dragen op een dag.
- Deel een meme (of plaatje, video, grapje) iets dat je aan je kind deed denken.
- Laat je schminken of iets creatiefs doen “zoals vroeger.”
- “Zullen we samen de TikToks kijken die jij geliked hebt?”
7. Rituelen en symbolen
- Een vaste knuffel of “check-in” moment aan het eind van de dag.
- Een vast teken dat betekent “ik geef om je” (vingerknip, gebaar).
- Elke vrijdagavond iets lekkers halen voor samen.
- Een jaarlijkse traditie (bijv. samen oudejaarsavondfilm).
- Een verjaardagsbrief of kaart, elk jaar.
- Een vast ‘jullie liedje’ draaien bij bepaalde momenten.
- Iets maken wat symbool staat voor jullie band (armbandje, collage).
- Een speciaal codewoord voor “ik ben overprikkeld.”
- Een fotoboek maken met herinneringen.
- Een gezamenlijk dagboek of notitieboekje waar je briefjes in schrijft.
8. Laat je kwetsbaarheid zien
- Geef toe als je fout zat.
- Zeg: “Ik wil het graag goedmaken, ook al weet ik niet precies hoe.”
- Vertel iets over je eigen puberteit (ook de gênante dingen).
- Laat merken dat je soms ook onzeker of bang bent.
- Zeg: “Ik mis soms hoe dichtbij we waren.”
- Zeg: “Ik oefen in loslaten, maar ik blijf wel dichtbij.”
- Geef aan dat je het ook moeilijk vindt als er ruzie is.
- Zeg: “Je hoeft me niet leuk te vinden, maar ik ga nergens heen.”
- Deel iets waar jij vandaag moeite mee had.
- Zeg: “Ook als we botsen, ik kies elke dag opnieuw voor jou.”
9. Aanwezig zijn - zonder verwachting
- Zit in dezelfde ruimte en doe je eigen ding.
- Rijd mee naar een afspraak en praat niet als ze dat niet willen.
- Leg hun spullen netjes klaar zonder iets te zeggen.
- Zeg: “Ik ben er als je me nodig hebt.”
- Zeg: “Je hoeft het niet op te lossen vandaag.”
- Wees kalm aanwezig bij spanning, zonder escalatie.
- Wacht tot ze zelf komen in plaats van trekken.
- Geef ruimte, maar laat weten: “Ik ben dichtbij.”
- Stuur een berichtje zonder vraag erin: “Ik hoop dat je een goede dag hebt.”
- Zeg: “Je mag zelf kiezen wat je nu nodig hebt.”
10. Praktische steun en beschikbaarheid
- Help met huiswerk of structuur aanbrengen als zij willen.
- Zoek iets voor ze uit (schoolspullen, afspraak) en laat het los.
- Breng ze naar een plek zonder ze uit te horen.
- Repareer iets van hen zonder te klagen.
- Koop iets wat ze nodig hebben, zonder oordeel.
- Help met solliciteren of een CV maken, als zij er klaar voor zijn.
- Zet iets op hun planning als ze dat lastig vinden.
- Vraag: “Hoe kan ik je helpen vandaag?”
- Bied aan om mee te denken, zonder het over te nemen.
- Laat merken dat je in ze gelooft, ook als het even niet gaat.
We kunnen deze lijst nog véél langer maken. Heb jij nog meer ideeën? Zet ze hieronder in de comments!
