Je bent in discussie met je kind over huiswerk. Voor je het weet escaleert het en loopt je kind boos weg, met nog een respectloze opmerking erachteraan. Je eerste neiging is dan om je kind weer terug te roepen. Op zijn gedrag aanspreken. Respect eisen. Dingen uitpraten. Maar vaak wordt het dan alleen nog maar erger. Vaak is geduld een handiger keuze.
Dit soort dingen gebeuren vaak genoeg, ook bij ons thuis. Een van onze kinderen is verbaal zó sterk dat hij ons met argumenten al goed in een hoekje krijgt. Maar helaas voelt hij nog niet goed aan wanneer de timing hiervoor handig is, dus regelmatig dreigt de boel te ontploffen.
Wat mij enorm helpt om dit soort situaties niet te laten escaleren, is de het zinnetje dat je in dit blog leert. Het was zo’n eye opener destijds en helpt me nu om met iederéén jong en oud, beter te communiceren.
Het magische zinnetje
Jaren geleden kwam ik in aanraking met NLP, een opleiding waarbij je jezelf en ook anderen beter leert begrijpen. Een van de zinnetjes die ik daar leerde, was:
Het gedrag dat iemand laat zien, is het beste dat die persoon op dat moment kan, anders had hij of zij wel wat anders gedaan.
Daaronder zit het uitgangspunt: mensen maken op elk moment de beste keuze die ze kunnen maken met de middelen en informatie die voor hen beschikbaar zijn.
Al ons gedrag wordt gestuurd door onze ervaringen, onze angsten, onze verlangens, wat we wel of niet kunnen op het gebied van bijvoorbeeld emoties reguleren. En dat maakt dat we soms raar, onbeholpen, boos, vermijdend, tegendraads of wat dan ook doen. Je kunt dan wel van iemand verwachten dat hij of zij het beter doet, of anders, maar van alle keuzes die die persoon op dat moment heeft, is dit gedrag de beste.
Waarom geduld loont in de opvoeding
In de opvoeding zie je vaak gedrag dat je als uitdagend of onbegrijpelijk kunt ervaren: chagrijnige reacties, vermijding van verantwoordelijkheden, of uitbarstingen van woede. Het is verleidelijk om te denken dat je kind expres moeilijk doet. Maar geduld kan je helpen inzien dat je kind vaak zijn of haar uiterste best doet.
Wanneer een kind gedrag vertoont dat wij als problematisch ervaren, is dat meestal een teken van stress, onzekerheid, of het niet weten hoe het beter kan reageren. Als je het meer ziet als onmacht, kun je met meer geduld op een constructieve manier reageren.
Situaties waarin geduld helpt
- Je kind komt te laat thuis: Misschien voelt je kind de druk van vrienden of schaamt zich om te zeggen dat de tijd vergeten is. Geduld geeft je de ruimte om het gesprek open aan te gaan.
- Je kind reageert met een snauw: Het kan zijn dat je kind zich overweldigd voelt door school of sociale druk. Geduldig blijven voorkomt een escalatie.
- Je kind stelt huiswerk uit: Misschien vindt je kind het moeilijk om te beginnen uit angst voor fouten of omdat het eigenlijk geen idee heeft hoe hij het aan moet pakken. Geduld helpt je om samen naar oplossingen te zoeken.
In al deze situaties geldt: geduld helpt je om te begrijpen dat je kind handelt vanuit onmacht of onzekerheid.
"Al dat softe gedoe, hij moet gewoon doen wat ik zeg"
Misschien komt deze gedachte bij je op, als je dit leest. We leven nu eenmaal in een wereld waarin soms dingen moeten. Waarin je soms je mond moet houden. Waarin je dingen moet doen waar je geen zin in hebt. Misschien ben je zelf ook ‘the hard way’ opgegroeid en is dat wat je nu denkt als je dit leest.
En dan wil ik je vragen eens na te denken: voelde jij je begrepen destijds? Had jij een warme hechte band met je ouders? Of had je sommige dingen liever wat anders gewild? Misschien heeft het je gevormd, heeft het je ‘karakter’ gegeven. Of misschien voel je nu opeens: ja dat was ook niet ideaal. Ga eens op onderzoek uit: wat van jouw gedrag is een kopie van vroeger, en met de kennis van nu: welke mix kun je nu zelf laten zien bij je eigen kind? Wel die discipline, maar ook de empathie en het geduld.
Hoe je geduld kunt oefenen
Probeer je kind te begrijpen door de situatie vanuit zijn of haar perspectief te bekijken. Zet van binnen je nieuwsgierige bril op (in plaats van die boze bril) en vraag jezelf af: Wat zou er nu aan de hand kunnen zijn? Door open vragen te stellen, zoals bijvoorbeeld: “Wat maakt dit zo moeilijk voor je?”, creëer je een veilige ruimte voor je kind om zich open te stellen.
Praktische tips voor meer geduld
- Adem diep in en uit voordat je reageert op een boze of koppige reactie.
- Luister met geduld en geef je kind ruimte om te praten.
- Benoem wat je ziet en voelt: “Het lijkt alsof je gestrest bent, klopt dat?”
- Stel grenzen met respect en geduld: “Ik begrijp dat je moe bent, maar we houden ons aan de afspraken over thuiskomsttijden.”
- Reflecteer samen achteraf: “Wat kunnen we de volgende keer anders doen als dit gebeurt?”
Begrip als basis voor de opvoeding
Onthoud: gedrag is communicatie. Je kind laat het beste gedrag zien dat het op dat moment kan. Je partner ook, je ex ook en je collega’s ook. Jij zelf ook. Door geduld te omarmen, maak je ruimte voor meer begrip en een betere band met de mensen om je heen. Vaak gaat het dan op alle fronten beter!
Het zijn mooie tips, maar wat blijft het ontzettend moeilijk als je kind (jongen 16 jaar) niet wil leren voor school (van 3 havo, nu 4 mavo) en blijft roken (zelfs na ziekenhuisopname na astma aanval). En dan maar geduldig en liefde vol blijven.
Oh ja dat is een lastige situatie. Ik stuur je vandaag even een mailtje, dan kijken we samen wat helpt nu.