De afgelopen weken sprak ik meerdere jongeren van een jaar of 15 die worstelen met vriendschappen op school. Ze voelen zich buitengesloten, onzeker of juist overprikkeld door het groepsgedoe. Geroddel, plagen, relaties die aan of uitgaan. Vriendinnen die bepalen met wie je wel of niet mag omgaan: “Niet met hem praten want, dat is m’n ex.” En wat dacht je van in de klas zitten met je ex. Of appgroepjes waarin van alles gebeurt…
De middelbare school is een sociale jungle, en dat is voor veel pubers overweldigend. Ze willen vriendschappen, bij een groepje horen, maar voelen zich vaak erbuiten staan.
Waarom het thema vriendschap zoveel impact heeft
Op de middelbare school zijn vriendschappen nog belangrijker dan op de basisschool. Jongeren bouwen hun identiteit op in relatie tot anderen: bij wie hoor ik, wat vinden ze van mij, pas ik ergens bij? Tegelijkertijd is het schoolleven geen vrije omgeving waar je zelf je vrienden kiest. Je zit nu eenmaal bij elkaar in de klas, en dan maar hopen dat er een groepje is waarin je aansluiting vindt.
Vaak zijn het op deze leeftijd meer gelegenheidsvriendschappen: functioneel, oppervlakkig, bedoeld om je staande te houden in het klasseleven. Dat is niet per se verkeerd, maar het betekent ook dat de gesprekken soms minder diep zijn en dat het meer om status en zichtbaarheid draait dan om echte verbinding. Bedenk zelf maar eens: met wie van je middelbare schooltijd ben je nu nog goed bevriend?
Veel pubers voelen zich daardoor alleen, ook al staan ze in een groep. Ze voelen zich ‘anders’, omdat ze hierover nadenken, maar durven dat niet te laten zien. Ze kijken om zich heen en denken dat iedereen het onder controle heeft, terwijl ze zelf twijfelen: “Wat doe ik fout?” Ze zien niet dat iedereen zo’n masker op heeft.
Het gevolg kan zijn dat je thuis een stil of boos kind hebt. En soms is het ook pijnlijk voor ouders, zeker als je het zelf herkent van vroeger en je je kind een betere tijd gunt.
Wat jij als ouder kunt doen
Wat je kind op zulke momenten niet nodig heeft, is dat jij alle sociale situaties gaat analyseren of probeert op te lossen. Of dat je laat merken dat het je enorm raakt (daar kun je je kind beter niet mee belasten).
Wat wel helpt? Gewoon ‘er zijn’. Een opmerking als:
“Je hoeft niet te vertellen wat er is, maar ik zie dat iets je niet lekker zit. Ik ben er als je me nodig hebt.”
…kan al meer betekenen dan tien adviezen. Je hoeft niet alles te begrijpen. Soms zijn je aanwezigheid en medeleven genoeg.
Ook kun je het perspectief wat verschuiven. Leg uit dat het groepsgedrag op school vaak voortkomt uit onzekerheid. Dat die populaire en zelfs die ‘HC’-kinderen ook maskers dragen. Dat pubers zich aanpassen om niet buiten de boot te vallen. Door dat bespreekbaar te maken, help je je kind om het minder persoonlijk te nemen en zichzelf niet de schuld te geven.
En misschien het belangrijkste: help bij het behouden van een gezond zelfbeeld.
Door bijvoorbeeld oprechte complimentjes te geven bij iets dat je kind zegt of doet.
“Ik vind het zo knap hoe jij jezelf blijft, ook al doet dat soms pijn.”
“Kijk eens hoe X met je omgaat, wat die leuk aan je vindt” (die ene vriend of vriendin van buiten school die wel leuk is).
- “Je zult steeds beter gaan ontdekken wie er wel en niet écht bij je past. En tot die tijd is het even volhouden”
Met die steun op de achtergrond vinden pubers uiteindelijk vaak wel hun weg. En meestal hebben ze buiten school wél een of twee echte vriendschappen, die veel betekenisvoller zijn. Dat is genoeg. Ik help kinderen ook altijd nadenken over waar ze nog meer nieuwe vrienden kunnen vinden buiten school, rondom een bepaalde hobby of sport.
Voelt jouw kind zich verloren in al dat gedoe?
Als je kind hiermee worstelt, deel vooral ook je eigen verhalen van vriendschappen waar je wél veel aan hebt in je leven! Je kind gaat nog zoveel nieuwe mensen tegenkomen de komende jaren, op nieuwe opleidingen, tijdens sporten of vakanties.
Soms blijft je kind vastzitten in het gevoel er niet bij te horen, of raakt het steeds onzekerder. Dan kunnen een paar gesprekken met een coach helpen om weer wat zelfvertrouwen te krijgen. Ik merk bijvoorbeeld dat het al veel opluchting geeft als ze hun hele klas met houten poppetjes op tafel neerzetten: die horen bij elkaar, die horen bij elkaar, en toen gebeurde dat, en toen verschoof alles die kant op, etc.
Wil je eens overleggen of coaching voor jouw kind helpend kan zijn? Boek dan een gratis kennismakingsgesprek. Je bent van harte welkom en zit nergens aan vast.
