Gezellig met je gezin aan tafel?

Gezellig met je gezin aan tafel?

“Ik wil gewoon dat het gezellig is aan tafel,” verzuchtte een moeder in mijn praktijk. Ik herken het, ook bij ons vinden de meeste escalaties juist daar plaats. Niet gek natuurlijk, want dat zijn de momenten dat je als gezin bij elkaar zit.

Bij ons is het een vaste regel: eten doen we gezamenlijk aan tafel, tenzij je weg bent voor werk of sport. Liefst zouden die van ons ook gewoon in hun eentje eten, lekker ongestoord met een filmpje erbij. Want ja helaas, als we met het gezin eten zijn de telefoons verboden en moet je Praten en Gezellig doen.

Al dat opgefokte gedoe rondom het avondeten, het begint bij ons al met wie er tafel wil dekken. Met de irritatie van onze kant dat dit niet vanzelf gaat en vanuit het kind dat het al-tijd al-les moet doen.

En dan gaat het door tijdens de maaltijd: wie voert het woord en waarover. Bij de meeste onderwerpen zie je wel één van de vier mentaal afhaken: als vader over z’n werk praat, als vader en zoon over politiek praten, of als vader en dochter over 6 vwo biologie praten.

En dan gebeuren er onder de tafel nog onzichtbare dingen met voeten die in het gebied van de ander komen. Of brengt er eentje reuring in de tent, door tijdens voor hem saaie verhalen de rest te irriteren met flauwe grapjes en onderbrekingen. De spanning stijgt.

Daar zit je dan als moeder… “Ik wil gewoon dat het gezellig is”. Om de boel te redderen start ik een kringgesprek waarin ik opgewekt de beurt geef aan elk om wat te vertellen over zijn of haar dag.

Soms escaleert het écht. Ruzie in de tent. Ik zie het aankomen en ik kan het niet allemaal voorkomen. Met de jaren heb ik wel ontdekt wat de ingrediënten zijn voor een ontploffing. Lees ze maar eens door, je herkent ze vast. En als je erop gaat letten, gaat dit je zeker helpen!

1.     Oude koeien uit de sloot

Je wordt niet alleen boos op je kind omdat hij te laat aan tafel kwam, maar ook dat er gister gemiep aan tafel was, dat hij overal zijn kleren laat slingeren, nooit iets aan school doet en dat hij gisteravond ruzie maakte met zijn zus. Opeens krijg je kortsluiting in je hoofd en komen al die situaties samen en ontplof je. “Die LAKSE houding van jou daar ben ik helemaal klaar mee!”

Heel begrijpelijk… maar niet handig. En ook niet eerlijk richting je kind. Kinderen leven sowieso meer in het hier en nu. Door er van alles bij te halen maak je jezelf alleen maar bozer en kun je niet meer normaal communiceren. Dikke kans dat je kind er dan ook nóg meer tegenin gaat. Blijf gewoon bij de feiten: wat gebeurt er NU waar je op reageert.

Als ouders hebben we vaak de missie om enorm te gaan preken, met heel veel woorden uitleggen waarom je iets belangrijk vindt, je wilt natuurlijk dat je kind die dingen van je leert en overneemt. Maar helaas, hoe meer woorden, hoe minder ze luisteren. Wees kort en duidelijk. En pak een later moment, zonder de rest erbij, om het nog eens te bespreken.

2.     Je wilt dat alles eerlijk gaat

Dit is een troef die ouders vaak op tafel gooien: “Ik doe álles voor jullie, en wat krijg ik ervoor terug?”. Alsof de dingen op een weegschaaltje liggen. Onze puber kan op zo’n opmerking doodleuk antwoorden: “Volgens mij valt dat wel mee, zoveel doen jullie niet in huis”. Waarna je bewijzen gaat opvoeren en alle huishoudelijke taken opsomt die buiten het zicht van je puber plaatsvinden. Bij ons komt er dan sarcasme bij de vader: “Dat zullen de kaboutertjes dan zeker doen”. Het drama zwelt aan.

Het gaat mis bij je verwachting ‘voor wat hoort wat’, ‘als ik X voor jou doe moet jij Y voor mij doen’. En ja, je kinderen moeten zeker hun steentje bijdragen in huis, hoe ouder ze worden hoe meer je dat mag verwachten. Omdat het hoort, omdat het beleefd is, omdat je een mini-samenleving bent en iedereen daaraan bijdraagt, omdat je regels en taken in huis hebt.

Maar niet omdat er iets met jou in balans moet komen. Systemisch gezien, op een diepere laag, moeten ouders geven, geven en geven. En kinderen moeten ontvangen, ontvangen en ontvangen.

Als jij het gevoel hebt dat je kind iets ‘terug moet doen voor jou’, dat je iets te halen hebt bij je kind, dan is dat meestal een oud patroon waarin jij vroeger misschien veel voor een ouder moest zorgen (geven) en zelf weinig ontving. Dan ga je dat gemis alsnog proberen op te halen bij je eigen kind. Kindercoach Tea Adema noemt dat het doorschuiven van de tegoedbon.

Als je dat al herkent bij jezelf en je je daar voortaan meer bewust van bent, dan helpt dat al om rustiger te blijven. Pubers voelen het vaak ook als het niet kloppend is en slaan aan op het drama dat je ervan maakt, omdat je reactie ‘groter’ is dan wat bij de situatie past.

3.     Hooggespannen verwachtingen rondom gezelligheid

Het helpt om je verwachtingen bij te stellen. Je verlangt naar gezelligheid, een knus gezin, warme gesprekken, liefde en aandacht voor elkaar, warm haardvuur erbij.

Doinggg! Welkom in het echte leven, waar het niet allemaal altijd zo gaat.

Pubers zijn wars van verplichtingen, ook van verplicht gezellig doen. Ze zitten niet echt op ons gezelschap te wachten, ze doen liever (online) gezellig in hun eigen kamer met de mensen die ze zelf uitkiezen.

Geniet van de momenten dat het er wél is, plots, en vaak is dat niet op de momenten dat je het verwacht. Die lach met zijn allen, die grap in de gezinsapp, die stoeipartij of plotselinge knuffel.

4.     Sorry verwachten

Hierover hadden we laatst een leuk gesprek met vrienden die kwamen eten: ‘moet’ je kind sorry zeggen, ook als hij het niet meent? Die eis heeft in ons gezin tot de grootste ontploffingen geleid:

“Nee ik ga geen sorry zeggen als ik het volgende keer gewoon weer zou doen”.
“Joh, je kunt ook sorry zeggen voor het effect dat het op een ander had. Het is gewoon netjes dat als je te laat aan tafel komt, dat je even sorry zegt.”
“Nee, ik ga hier echt geen sorry voor zeggen als ik het niet meen”.

Heel fijn, zo’n principieel kind. Ik wil onze kinderen wel bijbrengen dat het handig en netjes is om sorry te zeggen. En dan hoop ik dat ze dat elders wel doen. Wat ik vooral merk, is dat tijdens zo’n escalatie thuis de principes zwaarder wegen dan de beleefdheid die er verwacht wordt. En dan denk ik dat het handiger is om als ouder maar even te zuchten, schouders ophalen, en het hierbij te laten. Je hebt je punt gemaakt. Dikke kans dat je kind later op een rustig moment wel zegt: “Ja ik snap wel wat je bedoelde aan tafel”.

Wie zit op welke plek?

Tenslotte nog een tip: je krijgt de meeste rust aan tafel als je een bepaalde volgorde van zitplek aanhoudt. Of je nu een ronde of vierkante of rechthoekige tafel hebt, de volgorde is met de klok mee: eerst vader, dan moeder, dan de kinderen van oud naar jong. Zit je bijvoorbeeld met zijn vieren, dan zitten aan de ene kant moeder met rechts ervan de vader, en ertegenover zit het oudste kind links en het jongste kind rechts.

Met stiefouders en stiefkinderen zijn er allerlei visies op de ideale volgorde, want het kan ingewikkeld zijn en niet iedereen is er altijd. Bijvoorbeeld met de klok mee: eerst vader en zijn kinderen van oud naar jong en dan moeder en haar kinderen van oud naar jong. Of wel vader en moeder naast elkaar en dan de kinderen van elk gezin van oud naar jong. Het gaat er vooral om dat er een bepaalde orde is en dat het niet random is.

Het is ook interessant om te kijken wie er aan het hoofd zit. Soms is dat van oudsher de jongste, omdat die vroeger daar makkelijk met de kinderstoel kon worden gezet. Als de jongste bij jullie aan het hoofd zit, en bazig gedrag vertoont en zo onrust veroorzaakt, ga dan eens experimenteren met andere plekken. Zet bijvoorbeeld het oudste kind of vader of moeder aan het hoofd en kijk eens een paar dagen wat er dan verandert!

Kortom…

Stel je verwachtingen bij in deze woelige puberjaren. Grenzen stellen wordt je nu eenmaal niet altijd in dank afgenomen en dat staat dan even haaks op de gezelligheid. Pick your battles!

Kijk naar wat er wél gezellig is op spontane momenten en je zult merken: hoe minder je verwacht en hoe minder je preekt en corrigeert, hoe meer je verrast zult worden door positieve uitingen van de ontluikende jongvolwassene die er groeit in jouw kind…

Wil jij meer harmonie in je gezin?

Herken jij dingen uit dit artikel, waar je je nog wat meer in wilt verdiepen? Dan heb ik twee tips voor je:

• Een gratis Minicursus ‘Meer harmonie in het gezin‘: je ontvangt dan 4 mails vol praktische tips hoe jij meer invloed op de sfeer in huis krijgt.
• De cursus ‘Van ruzie naar rust‘: een betaalbare online training waarin je als ouder kijkt naar je aanpak, je achtergrond, je kinderen, jullie gezin. Met praktische opdrachten leer je stap voor stap hoe het bij jullie, ondanks alles, toch wat gezelliger kan worden.