Hoe voorkom je een loyaliteitsconflict bij een vechtscheiding?

Als het een vechtscheiding wordt… hoe voorkom je een loyaliteitsconflict?

In mijn praktijk zie ik regelmatig kinderen met gescheiden ouders. Soms gaat de intake met beide ouders in harmonie, maar soms gaat het anders. Dan bellen ze me allebei met een bepaald verhaal over hun ex-partner. Of dan wil de ene ouder dat ik het kind help, zonder dat de andere ouder het weet. Zolang je allebei gezag hebt is dat niet mogelijk.

Als hulpverlener moet ik vooral neutraal en in het midden blijven en er voor een kind zijn. Maar als ouders in een vechtscheiding zitten en elk met een heel ander verhaal komen, dan vóel ik me gewoon meegezogen, telkens de ene of de andere kant op, met soms totaal tegenstrijdige informatie. En dan denk ik: als IK dat al voel, hoe moet dat dan wel niet voor hun kind zijn? Eentje zei ook letterlijk: “Als papa gelijk heeft, dan liegt mama, maar als mama gelijk heeft, dan liegt papa. Eén van de twee liegt dus keihard in mijn gezicht“. In zo’n situatie kán een kind vaak niet anders dan partij kiezen, want anders krijgt het kortsluiting van binnen. Zo kan een loyaliteitsconflict zelfs leiden tot het afwijzen van een van beide ouders.

vechtscheiding loyaliteit loyaliteitsconflict

Natuurlijk is het het fijnst voor een kind als beide ouders van elkaar houden. Een scheiding is dus al vervelend, maar als je ene ouder je andere ouder afkeurt, is dat extra pijnlijk. Tea Adema spreekt dan zelfs van ‘halve kinderen: je bestaat uit de genen van beide ouders, en als de ene ouder de andere afwijst, wordt ook dat deel in jezelf afgewezen. Maar wat een klus, om aardig te praten (en te denken!) over degene van wie je niet voor niets gescheiden bent.

Dit maakt ook dat het dus voor een hulpverlener belangrijk is om in het midden te blijven. Of zoals Bibi Schreuder zo mooi uitlegt in haar boek ‘Ik ben kind dus ik weet waar mijn ouders zijn, wat zij tegen een kind zegt in een situatie waarin een kind een van de ouders afwijst. “Terwijl jij boos bent, kijk ik liefdevol naar allebei je ouders”. Alleen dan kun je het ‘hele’ kind zien.

Mediation, bemiddeling, wordt vaak ingezet om te zorgen dat beide ouders beter in gesprek kunnen blijven over hun kind. Voor kinderen in een vechtscheiding zijn er speciale trajecten als ‘Kinderen uit de knel’. Een van de voorwaarden daarbij is wel dat er geen rechtszaken meer mogen lopen. En dat maakt het extra lastig om de juiste hulp voor zo’n kind te vinden. Want ouders willen toch eerst die rechtszaken achter de rug hebben, die kunnen ze niet zomaar stopzetten.

Wil je een loyaliteitsconflict bij je kind voorkomen, ondanks je vechtscheiding? Dan zijn dit mijn tips:

1. Vermijd negatieve opmerkingen over de andere ouder

Sowieso natuurlijk geen opmerkingen over de ander, maar zelfs geen frons als je een appje leest. Ook je non-verbale communicatie, je gezichtsuitdrukking, je sarcasme, je felle vingers als je op een appje reageert, dat voelt je kind allemaal haarfijn aan. Probeer positief te blijven en focus te leggen op de sterke punten van de andere ouder. Dat vraagt misschien wat van je creativiteit, maar ooit kozen jullie voor elkaar! Het helpt als je op een diepere laag gewoon helemaal accepteert dat hij/zij de beste vader of moeder voor jouw kind is. Met alles erop en eraan. Je kind moet zich vrij voelen om bij elk van jullie te vertellen hoe leuk (of minder leuk) het bij de andere ouder was.

2. Gebruik je kind niet als doorgeefluik

Hou de communicatielijn open met je ex. Zorg dat jullie rechtstreeks contact houden en elkaar op de hoogte houden van praktische zaken of als er dingen spelen met jullie kind. Geef je kind nooit het gevoel dat bepaalde informatie geheim is voor de andere ouder. En gebruik je kind ook niet als praatpaal over je eigen verdriet en zorgen. Zorg dat je genoeg volwassenen om je heen hebt met wie je je verhalen kunt delen, zodat je kind gewoon kind kan blijven.

3. Maak afspraken over de opvoeding

Hoe meer afspraken je maakt over dingen als de omgangsregeling, financiële zaken en belangrijke beslissingen, hoe duidelijker het is voor iedereen. En dat voorkomt weer situaties waarin je kind het gevoel heeft partij te moeten kiezen. Als je als ouders in staat bent om samen te werken om beslissingen te nemen en afspraken te maken, zal dit je kind geruststellen. Zo zorg je voor een stabiele en veilige omgeving.

4. Ja maar, aan mij ligt het niet

Je zit niet voor niets een vechtscheiding, dus ‘normaal met elkaar praten’ is dan vast een heel lastige stap. Pas op dat je niet alle schuld bij de ander legt: want HIJ kan niet communiceren en ZIJ houdt het kind bij je weg. Het enige dat jij kunt controleren is je eigen houding en je eigen reactie. Dus voel je weinig medewerking van de andere kant? Gebruik dan al je vindingrijkheid en inlevingsvermogen om te kijken wat je kunt doen om de impasse te doorbreken. Laat de sterkste de eerste stap zetten! Het gaat even niet om jou en je ex, maar om jullie kind. En soms moet je dan je eigen wrok of trots even opzij zetten.

5. Zoek professionele hulp

Vechtscheidingen hebben vaak een systemische oorzaak. Daar bedoel ik mee: íets in jouw achtergrond (en die van je ex) maakt dat jullie zóveel boosheid voelen en zó fel op elkaar reageren. Misschien speelde dit al één of meerdere generaties geleden. Misschien is er iets anders naars gebeurd in je familiegeschiedenis en blijven patronen zich herhalen. Het zorgt ervoor dat je in het hier en nu veel heftiger reageert op dingen dan wat je van een volwassen persoon zou verwachten. Zoek hulp, via de huisarts of via coaching. Er zijn zoveel manieren om jezelf wat rustiger te krijgen en je ergste boosheid te laten varen. En bijvoorbeeld een familie-opstelling (gewoon 1 op 1 met een coach) kan al zoveel duidelijkheid geven en de heftigste emoties eraf halen.

Tenslotte

Natuurlijk zijn er ook situaties waar je niet zomaar even met 5 tips aan kunt komen. Wat als de andere ouder gewelddadig is, of op een andere manier gevaar vormt… In de eerste plaats moet je natuurlijk de veiligheid van je kind voorop stellen. Zorg dat je daarvoor de juiste hulp inschakelt.

Een loyaliteitsconflict kan ontstaan tijdens een vechtscheiding, maar het je kunt veel ellende voorkomen door rekening te houden met bovenstaande tips. Doe je het niet voor jezelf, doe het dan voor je kind en de volgende generaties! Ga ook zeker Villa Pinedo volgen op social media, dan leer je van kinderen in zo’n situatie wat nou de dingen zijn die ze vooral lastig vinden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *