Mensen kunnen niet veranderen…of wél?

Mensen kunnen niet veranderen

Als het eenmaal de aard van het beestje is…

Ken je mensen die zo praten? Of heb je het misschien zelf zo ervaren? Je wilt iets veranderen, je wilt wel vaker gaan sporten, en je begint vol goede moed. En na een tijdje komt de klad erin, je zakt weer terug naar je oude patroon. En voilá, je mening is weer eens bevestigd: écht veranderen zit er niet in.

Om uit te leggen hoe veranderen wél mogelijk is, maak ik even een theoretisch uitstapje. Laten we aannemen dat er 6 niveaus zijn waarop we de wereld waarnemen, hoe we over dingen praten en denken. Lees ze maar eens rustig door, van beneden naar boven:

dietzcoaching coach hoofddorp neurologische niveaus

 

Hoe hoger hoe meer invloed

Als je op een bepaald niveau iets in je leven verandert, veranderen de onderliggende niveaus als een waterval mee. Simpel voorbeeld: wanneer je gaat sporten (gedrag), kom je in een andere omgeving, namelijk de sportschool. En stel, je leert tijdens je opleidingen nieuwe dingen (vaardigheden), dan ga je die ook uitvoeren (gedrag). Of je bent altijd erg onzeker geweest, maar dankzij therapie weer zelfverzekerd (identiteit), hoe anders zul je dan tegen dingen aankijken (waarden en overtuigingen), zul je opeens een presentatie durven geven (vaardigheden) en ook doen (gedrag) op je werk (omgeving).

Teruggetrokken als een elastiekje

Als het nu nog niet lekker gaat met je voornemen om iets te veranderen, dan is de sleutel om naar de niveaus erbóven te kijken, met name die van ‘waarden en overtuigingen’ en die van identiteit. Als jij de overtuiging hebt dat mensen niet kunnen veranderen, of als je op identiteitsniveau denkt ‘ik ben een mislukkeling’ of ‘ik maak nooit iets af’, dan heeft dat natuurlijk impact op je gedragsniveau. Dan kun je je van alles voornemen om anders te gaan dóen, maar en zul je toch steeds als een elastiekje teruggetrokken worden naar de oude situatie.

Bijsturen op het niveau waar het nodig is

Waar is de verandering dan nodig? Op het niveau waar het ‘mis’ gaat. Als je zo’n laag zelfbeeld hebt dat je denkt dat je niets volhoudt, dan moet je eerst daaraan werken. Dan zullen de veranderingen als een mooie waterval de onderliggende niveaus beïnvloeden. Maar hoe verander je een overtuiging die je al jaren hebt? Of hoe kun je je zelfbeeld oppoetsen? Het kan al helpen dat je je hier bewust van bent, dat je het ‘hogerop’ moet zoeken. Door bijvoorbeeld aardiger tegen jezelf te praten. Of jezelf niet teveel bekritiseren als je een keer struikelt.

En wat doet een coach?

Het zou  natuurlijk mooi zijn als ik voor je negatieve zelfbeeld even een positief zelfbeeld neer kan zetten. En dat kan ! Bij de één gaat het via een visualisatie, bij de ander is wat meer veldwerk nodig. In hoeverre spelen jeugdervaringen mee in je zelfbeeld, of misschien de boodschap die je van huis uit mee kreeg. En stapje voor stapje ontdek je dan kanten van jezelf waar je misschien wel gewoon trots op durft te zijn. En als dat balletje eenmaal gaat rollen…

Onbewust bekwaam worden
coach hoofddorp bewust onbekwaam leren fietsen

Belangrijk is dat de verandering ook op onbewust niveau plaatsvindt. Misschien ken je wel de stappen die je doormaakt als je iets leert:

  1. Onbewust onbekwaam
  2. Bewust onbekwaam
  3. Bewust bekwaam
  4. Onbewust bekwaam

Een baby weet bijvoorbeeld nog niet dat hij niet kan fietsen, die is onbewust onbekwaam. De jaren erop ziet hij anderen fietsen en snapt hij dat hij dat nog niet kan: bewust onbekwaam. Zo met een jaar of 3-4 leert hij dan te trappen en in evenwicht te blijven, maar het kost nog veel moeite en concentratie: bewust bekwaam. Tot het opeens helemaal vanzelf gaat: dan ben je onbewust bekwaam. Zo gaat het ook met je overtuiging over bijvoorbeeld je zelfbeeld: eerst wist je niet dat je die overtuiging had en wat het met je deed. Toen werd je je er bewust van. Vervolgens kun je nu gaan oefenen met een positievere overtuiging, net zolang tot je daar onbewust bekwaam in wordt.

Hoe zou het zijn als jij onbewust bekwaam was in je overtuiging dat de aanhouder wint? Of dat jij zeker de moeite waard bent? Zou je goede voornemen dan niet veel meer kans van slagen hebben? Ik kan je vertellen dat dit mij een paar jaar geleden aan het hardlopen heeft gezet… iets wat ik nooit van mezelf had verwacht. En dat ik twee jaar later maar liefst 10 km aaneen kon rennen!

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *