’t Is maar hoe je het bekijkt!

Ken je dat, zo’n vriendin die het altijd voor elkaar krijgt dat jullie dát gaan doen wat zíj wil? Gewoon omdat zij duidelijk aangeeft wat zij wel en niet leuk vindt? Of juist die andere, die altijd voor iedereen klaar staat en altijd zo geïnteresseerd is in hoe het nu met jóu is? En dan heb je ook nog die vriendin, die -als je over een ruzie vertelt die je op werk had- meteen ook de kant van de ander weet te belichten. Die eigenlijk altijd een beetje van een afstand naar dingen kijkt. Ken je deze 3 types? Of herken je jezelf ergens in?

Posities vanwaar je iets waarneemt
Wat ik hierboven beschrijf, noemen we in NLP de 3 waarneemposities. Iedereen maakt van alle drie gebruik, maar vaak heb je zelf een bepaalde voorkeur, een plek waar je vaak vertoeft:

• 1e positie: je ziet een situatie vanuit jezelf, je voelt wat je zelf voelt. Kan zelfs wat egocentrisch overkomen.

• 2e postitie: je ziet een situatie vanuit de ander, je verplaatst je in de ander. Het zorgende type.

• 3e positie: je overziet zowel de een als de ander, de observerende helikopterview.

Weet je nu van jezelf waar je het meeste zit? Vraag je dan eens af wat het je oplevert. Werkt dit altijd goed? Hoe zou het zijn als je af en toe eens op een ander bolletje ging staan?

Per situatie anders
Stel: je moeder belt om je te vragen hoe je vakantie was. Terwijl je antwoord geeft, kan zij vanuit 3 posities reageren:

1. Vanuit de deze positie onderbreekt ze je halverwege een zin met: ‘Oh ja, dat ken ik! Daar was ik een paar jaar geleden ook met die en die, dat was die vakantie dat bla bla bla’.
2. Hier zegt ze, ze nadat je bent uitgepraat: ‘Wat heerlijk voor je lieverd, ik vind het zó fijn voor je dat je zo genoten hebt’.
3. Hier maakt ze het meteen wat abstracter: ‘Mooi zeg dat de mensen tegenwoordig allemaal zo vaak op vakantie kunnen!’.

In dit geval lijkt het me het fijnst als de ander op positie 2 gaat staan en met mij meevoelt.
Maar op je werk, als je er niet uitkomt met iemand, of bij een ruzie in je relatie, is het fijn als een van de twee even naar de 3e positie stapt. Hij observeert vandaar waar het niet lekker gaat, en waar nog wel raakvlakken zijn, en trekt zo het gesprek weer open.

Beroepen
Geen van deze posities is beter of slechter. Het is gewoon hoe mensen zijn. En mensen die vaak in de 1e positie zitten, zijn bijvoorbeeld geboren ondernemers of artiesten. Bij positie 2 passen juist beroepen in de zorg, of klantenservice. En positie 3 is bijvoorbeeld natuurlijk handig als je wetenschapper bent, of rechercheur.

Wat heeft dit met coaching te maken?
Stel je eens voor, Linda heeft een lastig gesprek gehad met haar vriendin Els over een eerder voorval. Ze voelt zich ook wat machteloos om dat ze het vaker meemaakt. Ik leg de rondjes dan op de grond en laat haar op positie 1 staan. Als ze erover vertelt, krijgt ze het weer warm en ze wordt rood. Ze kan goed benoemen hoe gefrustreerd ze zich voelt. Ze denkt terug aan wat Els en zij tegen elkaar zeiden en hoe dat voelde. Dan vraag ik Linda om op positie 2 te gaan staan. Vanuit die positie ziet ze zichzelf door de ogen van Els. En ze hoort haar eigen stem met de oren van Els. En ze voelt dan hoe Els zich voelt (met alles wat er al voorgevallen is). Vervolgens nodig ik Linda uit om op positie 3 te gaan staan: nu kijkt ze van een afstand naar zichzelf en Els die met elkaar praten. Ze hoort de argumenten van beide personen en begrijpt nu waarom ze zo op elkaar reageren. In positie 3 doe je allemaal handige nieuwe inzichten op over zo’n situatie.

Als ik Linda daarna vraag om weer terug te denken aan dat gesprek met Els, vindt ze het veel moeilijker om die frustratie van eerst opnieuw te voelen. Zo werkt dat dus, als je iets van alle posities bekeken hebt, geeft dat lucht en ruimte. En weet je, ga er gewoon eens mee experimenteren, we hebben allemaal van dit soort situaties. Ik ben heel benieuwd naar je reactie!