Wat als je kind zo stil is?

Wat als je kind zo stil is?

Mijn kind is zo stil en maakt moeilijk vrienden

Kun jij eens kijken of je hem ook zo stil vindt?

Kun je hem leren communiceren?

Mag ik even een shout out doen voor alle stille kinderen? Al die kinderen die al zo vaak gehoord hebben dat ze hun mond wat vaker open mogen doen, hun vinger vaker op mogen steken? Soms kinderen met extraverte ouders die het extra moeilijk vinden omdat ze hun kind niet snappen. Of kinderen met introverte ouders die aan hun eigen struggle denken en het hun kind gemakkelijker willen maken.

Want tja, misschien is het gemakkelijker in deze wereld, als je een vlotte babbel hebt. “Je bent wel een beetje stil,” hoor je dan in je sollicitatie. Terwijl je weet dat je dat alleen maar bent bij zo’n ongemakkelijk eerste gesprek. Je komt vanzelf wel wat meer los. Bij mij zeiden ze bij mijn afscheid in 6 VWO: “In het begin was je stil, maar toen je eenmaal begon te praten, hield je niet meer op!”
De kat uit de boom kijken, heet dat ook wel.

Ga jij maar eens leren praten, je bent zo stil

Als zo’n puber wordt aangemeld in mijn praktijk, dan wil ik eerst weten of het kind zélf wel wil komen. Want stel je voor: je bent 16 jaar en je vader of moeder vindt dat je maar eens wat meer moet leren praten, want je bent zo stil thuis en bij vreemden. En dan word je bij zo’n mevrouw afgezet zonder dat je daarom gevraagd hebt. Dat wil je toch niet? Juist als je praten zo moeilijk vindt, met iemand gaan praten…!

Je bent ok zoals je bent

Wat vooral helpt bij deze kinderen, is dat ze snappen hoe het werkt: de een is extravert, de ander introvert. Extraverte mensen zijn graag samen, in gezelschap, babbelen veel, die laden hun batterij op met mensen om zich heen. Introverte mensen kunnen ook prima in gezelschap zijn, maar denken wat meer na voor ze iets zeggen, en als hun batterij leeg is, dan zijn ze het liefst stil en alleen om hem weer op te laden. En het is allebei prima, je hoeft niet te veranderen.

“Je moet wat assertiever zijn”

Toen ik een jaar of 24 was en bij een groot Amerikaans bedrijf werkte, zei een van de managers: “Je moet wat assertiever zijn. Als iemand zegt ‘de lucht is blauw’ en jij vindt dat hij rood is, dan zeg je ‘nee, de lucht is rood’”. Ik heb dat altijd een belachelijk voorbeeld gevonden, omdat ik de lucht ook blauw vind, maar dat terzijde. Ondertussen had ze wel de suggestie in mijn hoofd geplaatst dat ik niet assertief genoeg was.

Voor je het weet praat je iemand een overtuiging aan die hij de rest van zijn leven gaat geloven. Ik denk dat dat het ergste is, dat er een soort van afkeuring ligt op stil gedrag. Alsof je niet goed genoeg bent, alsof je beter bent als je een vlotte babbel hebt. Als iemand dan al een beetje onzeker is, en dat ben je toch vaak als jongere, dan praten we opeens niet meer over vaardigheden, maar over je identiteit die niet goed genoeg is.

Of is er toch nog wel iets te leren?

Terug naar de stille pubers. Eerst onderzoek ik met ze waar hun kracht ligt. Waar ben je goed in? Wat vinden je vrienden leuk aan jou? Dit zijn vaak de mensen die goed kunnen luisteren. Of die een tijdje een gesprek volgen en dan opeens een heel gevatte opmerking maken. En een situatie van meerdere kanten bekijken en zo doorzoeken naar de beste aanpak. En zo heeft ieder zijn eigen kwaliteiten en talenten, dat wat jou nou precies jou maakt.

Pas daarna kunnen we eens kijken of dat ‘stille’ nu echt een probleem is. Soms wel:

• je durft je hand niet op te steken in de klas
• je voelt je alleen in de aula want durft niet op anderen af te stappen
• iemand doet iets en je weet niet hoe je moet reageren

En hoe leer je dat dan?

Per situatie kunnen we dan kijken wat je in zo’n geval kunt doen. We nemen de 4 manieren van reageren door uit het weerbaarheidsspel van Tea Adema en gaan daar gewoon mee oefenen:

• agressief: over iemands grenzen gaan, schelden
• sub-assertief: over je heen laten lopen, niks zeggen
• assertief: zeggen wat je vindt of voelt
• elegant je zin krijgen: assertief mét een begripvol bruggetje naar de ander: “Ik snap dat jij X vindt, maar ik vind Y”. Of: “Ik begrijp dat het leek of ik zat te niksen, maar ik was aan het nadenken”.

Daarnaast hebben deze kinderen ook iets te leren rondom: wie ben ik, wie wil ik zijn, hoe wil ik overkomen op anderen, welke eerste indruk wil ik maken?

Uit de praktijk

Laatst had ik een jongen die van school wilde wisselen. Hij was verlegen en had weinig aansluiting in de klas. Zijn ouders vonden het prima, maar waren ook wel bang dat hij op zijn nieuwe school hetzelfde probleem zou krijgen. Dus stuurden ze hem naar mij: eerst om erachter te komen of veranderen wel zo’n goede keuze was en vervolgens hoe hij het dan op de nieuwe school ánders aan kon pakken. Vanaf de eerste sessie heb ik hem gevolgd in zijn plannen: wat goed dat je iets wilt veranderen aan je situatie, wat knap dat je zo je eigen keuze maakt, wat dapper dat je – met jouw verlegenheid – deze stap durft te zetten.

Want zeg nou eerlijk: hoe gaaf is het als je later terugkijkt op deze belangrijke beslissing in je leven, die je helemaal zelf hebt genomen – ondanks de twijfel om je heen – en die ervoor zorgde dat alles beter ging?

En daarna zijn we gaan oefenen: hoe zie jij je eerste dag daar voor je? Hoe ga je doen? Hoe doen die andere jongens dat, die je daarin bewondert? Wie wil je zijn? En gewoon heel simpel: over wat voor dingen praat je nu eigenlijk als je naast iemand komt te zitten in de klas? En in de aula?

Natuurlijk is de overstap spannend geweest. Maar ook superleerzaam én dapper. Hij wilde dit en kreeg het gewoon voor elkaar.

Uiteindelijk is dit het belangrijkste bij alle kinderen en problemen:

Je bent goed zoals je bent – én je kunt misschien nog wat handigheden bijleren!