Zo maak je voorlezen interactief!

Gastblog door Wendy van Dalen, oprichter van Dutch for Children. Haar bedrijf is gespecialiseerd in online Nederlandse lessen aan Nederlandse kinderen in de hele wereld, ook in Nederland. Gewoon via de computer met Skype of een ander videobelprogramma. Onderaan dit blog lees je meer over Wendy.

Het kunnen lezen en schrijven is zonder discussie van essentieel belang voor je kind: in het dagelijks leven, op school, tijdens de studie en later werk. Als ouders kunnen jullie helpen bij het leren en blijven ontwikkelen van deze belangrijke vaardigheden. Een leuke werkvorm hierbij is ‘interactief voorlezen’.

Wat is interactief voorlezen?

Lees zelf voor, of lees om de beurt een zin of alinea. Stel vervolgens vragen:

Vooraf stel je vragen aan je kind die gaan over boekoriëntatie of verhaalbegrip, zoals bijvoorbeeld wijzend op de kaft en kijkend naar de afbeelding en de titel: ”Waar denk je dat het verhaal over gaat?”.

Tijdens het verhaal kun je bijvoorbeeld voorspellende of projecterende vragen stellen, zoals: “Hoe zou hij zich voelen?”, “Hoe zal hij het oplossen?”, “Wat is er nu aan de hand?”. Ook kun je praten over de afbeeldingen bij de tekst en vragen wat moeilijkere woorden zouden kunnen betekenen.

Na het verhaal praat je over de inhoud van het boek, de personen, het thema, hoe het verhaal verloopt, etc.

Wat voor vragen stel je bij interactief voorlezen?

We zijn vaak gewend om ‘wat’- en ‘waar’-vragen te stellen. Het taalaanbod is dan vooral gericht op het benoemen van begrippen en minder op interactie. De kinderen worden dan als het ware overhoord over wat ze al kennen en je vraagt op deze manier niet naar nieuwe kennis. Het is goed om te variëren in het soort vragen dat je stelt.

Je kunt verschillende soorten vragen stellen zoals:

• De non-verbale antwoordvragen: vragen waarop het kind non-verbaal kan reageren en een reactie met woorden niet nodig is. Bijvoorbeeld: “Waar is de auto?’’. Het kind wijst de auto aan.
• Ja- en nee-vragen. Bijvoorbeeld: ‘’Is dit een auto?’’ Het antwoord kan alleen ja of nee zijn.
• In-en aanvul-vragen, zoals: “Jan heeft een fiets en Leo heeft een …’’. Het kind vult in en geeft antwoord met bijvoorbeeld ‘’auto’’.
• Meerkeuze en open vragen: ‘’Is de hond bruin of zwart?’’. Het kind kiest en antwoordt bijvoorbeeld: ‘’Zwart.’’
• Open vragen: Er zijn open vragen die om een kort antwoord vragen. Dit zijn de zogenaamde ‘wat-, wie-, waar-vragen’: ‘’Wat doet mama?’’; ‘’Wie loopt daar?’’; ‘’Waar loopt de poes?’’
• Ook zijn er open vragen die om een langer antwoord vragen. In deze rubriek heb je ook weer verschillende type vragen: 
  • Proces/volgorde-vragen: ‘’Hoe maakt Piet pannenkoeken?’’ 
  • Oorzaak/gevolg-vragen: “Wat kan er gebeuren als…?’’ 
  • Meningsvragen: ‘’Wat vind je ervan dat hij dat zo doet?’’ 
  • Tegendeel-/tegenovergesteld-vragen: ‘Beren komen toch niet binnen?’ Hiermee prikkel je kinderen om te reageren en er verder op in te gaan.

De eerste soorten vragen leiden tot minder interactie dan de laatste open vragen. Het is afhankelijk van de leeftijd en het taalniveau welke soorten je het beste kunt gebruiken.

Begrijpend lezen is ook een vorm van actief en interactief lezen

Is begrijpend lezen te leren thuis? Of te verbeteren? Ja, dat is het zeker. Het is ook een vorm van actief lezen.

Hoe leer je (beter) begrijpend lezen?

• door regelmatig (samen) kritisch te lezen
• door het aanleren en oefenen van leesstrategieën
• door het volgen van een stappenplan
• door te oefenen met verschillende soorten teksten die je kind(eren) aanspreken

Leuke leeslinks

Tot slot nog enkele leuke leeslinks, omdat een leuk verhaal of boek uiteraard het leesplezier bevordert:

• Poëzie inspiratie: https://www.poeziepaleis.nl/
• Online Nederlandse bibliotheek met luisterboeken en e-boeken: https://www.onlinebibliotheek.nl/
• Tips van kinderboekenschrijver Jacques Vriens over voorlezen: https://www.youtube.com/watch?v=1n57wD1kXJQ
• Booxalive met voor alle leeftijden (voor)leesplezier! https://booxalive.nl/
• De Bieb met digitale prentenboeken: https://0-6.jeugdbibliotheek.nl/lezen/voorleesfilmpjes.html
• Op Gratis Kinderboek.nl kun je ook gratis boeken downloaden: http://www.gratiskinderboek.nl/
• Dé uitkomst als jullie kinderen niet weten, wat ze moeten lezen; https://boekenzoeker.org/ Hierop kunnen ze in hun eigen leeftijdscategorie op zoek gaan naar een boek wat bij ze past.
• Gebruikte schoolboeken voor methode boeken voor geschiedenis een aardrijkskunde: https://gebruikteschoolboeken.com/
• Overzicht van (online) kindertijdschriften: https://www.abonnement.nl/rubriek/Kindertijdschriften/
• De Donald Duck online met ook allerlei leerspellen en tekenopdrachten etc.: https://www.donaldduck.nl/lees/deze-week-in-donald-duck/
• Leesletters.nl heeft een overzicht met gratis theater-leesteksten: https://www.leesletters.nl/Theaterlezen/Gratis-downloads
• Leesbingo-kaarten: juf Bijtje heeft vaak erg leuke kaarten: https://www.jufbijtje.nl/leesbingo/ en hier legt juf Kim het principe uit met ook weer een erg leuke kaart: http://www.webkim.nl/leesbingo-zo-wordt-lezen-nog-leuker/
• Allerlei andere leesbeloningen: https://www.leesletters.nl/Leesinfo/Lezen-stimuleren-door-belonen
• Verschillende educatieve videobronnen op een rij over o.a. wetenschap, natuurkunde geschiedenis en biologie. Geen boeken, maar wel Nederlandstalige uitzendingen met educatieve achtergrond: https://www.tumult.nl/mijn-favoriete-nederlandstalige-educatieve-videobronnen/
• Proefjes met instructie- en werkbladen op https://www.proefjes.nl/

Wendy van Dalen van Dutch for Children

Wendy van Dalen is oprichter van en leerkracht bij Dutch for Children, een online Nederlandse school.

Dutch for Children geeft op maat online Nederlandse les aan Nederlandstalige kinderen over de hele wereld; van Nederland tot aan bijvoorbeeld Colombia. Gewoon via Skype of een ander videobelprogramma.

De lessen worden per kind geheel op maat gemaakt gebaseerd op de interesses, het niveau en de leerstijlen van het kind. Je kunt hier altijd meer lezen over Dutch for Children, of contact opnemen voor een vrijblijvend gesprek of gratis proefles: https://www.dutchforchildren.nl.