Hoe leer je tekstvakken?

Hoe leer je tekstvakken?


Ik vraag het wel eens aan kinderen, hoe léér je dat nou, vakken als geschiedenis, aardrijkskunde of biologie? En dan krijg ik dit als antwoord:

“Gewoon, ik lees het een paar keer heel goed door. En dan neem ik de begrippen door. En ik lees de samenvatting of powerpoint van de leraar door.”


Even doorlezen?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: doorlezen is geen leren. Je loopt het risico dat je onderaan de pagina niet eens meer weet waar het over ging. De kans dat je gedachten de andere kant opgaan is bij ‘doorlezen’ erg groot. Dan ben je bezig al die pagina’s van al die paragrafen door te lezen, maar steek je er eigenlijk weinig van op. En dat is pas echt zonde van je tijd!

Een tweede reden dat ‘doorlezen’ niet genoeg is voor de tekstvakken, is dat je geheugen er niet zoveel mee doet: je onthoudt het niet echt. Bij het lezen worden er maar weinig hersengebieden geactiveerd.


Zo moet het dus niet… maar hoe dan wel?

Om te snappen hoe je dit soort vakken moet leren, is het belangrijk dat je een beetje snapt hoe leren werkt. Denk eens aan het leren bespelen van een instrument, of het aanleren van een bepaalde tactiek bij je sport.

Dat leer je ook niet door de bladmuziek te lezen, of door een uitleg (of een kant en klare samenvatting) te lezen. Je moet: weten wat je moet doen, je moet het begrijpen én je moet ermee oefenen.


Lezen, begrijpen én oefenen

Ook bij het leren voor school moet je deze dingen doen: net zoals je hersenen moeten leren hoe ze je handen en vingers aansturen een muziekakkoord te spelen, zo moeten je hersenen ook leren hoe ze het luiste antwoord tevoorschijn halen en hoe ze jouw hand of mond aansturen om het juiste antwoord te geven op een (toets)vraag. Dat leren ze niet als je het doorleest, dat leren ze pas goed als je begrijpt wat er staat én als je er iets mee doet.


Opslaan als…

Ik vergelijk het bij de training ‘Ik leer leren’ ook wel eens met een computer: stel, je moet je presentatie opslaan, hoe doe je dat? Je kiest een locatie op je harde schijf (zo’n geel mapje), geeft het bestand een naam, en slaat het op. Als je de volgende dag wilt verder gaan, wat doe je dan? Je zoekt naar die locatie, kiest de bestandsnaam, en opent het. Bij het leren van je huiswerk moet je vooral ook veel oefenen met het ‘openen’ van je bestanden, met het uit je hersenen halen van de informatie. Hoe meer je daarmee oefent, hoe gemakkelijker en sneller het gaat!


Begrijpend lezen, hoe doe je dat?

Je moet dus begrijpen wat je leest én ermee oefenen. Om de tekst te begrijpen moet je ‘begrijpend lezen’. Dat doe je zo

  1. Voorkennis ophalen: lees de titel van het hoofdstuk en de titel van de paragraaf en bedenk: wat weet ik hier al van? Je haalt de voorkennis naar boven: hiermee openen de juiste luikjes zich in je hersenen en staat alles klaar om nieuwe dingen op te nemen.
  2. Vooruit kijken: lees de inleiding van de paragraaf en scan alvast de tussenkopjes: hoe is de paragraaf opgebouwd, herken je al wat termen uit de lessen: wat wil de schrijver mij gaan vertellen in deze paragraaf?
  3. Lezen: lees de eerste alinea en stop. Dus niet het hele stuk tot de volgende tussenkop, maar echt één alinea, meestal 3-8 regels.
  4. Omhoog kijken: nu is het moment van actie. Vraag jezelf af: wát heb ik gelezen? Wat staat hier eigenlijk? Wat is de kern van dit stukje?
  5. Doorgaan: ga verder met de volgende alinea, herhaal stap 3 en 4. Tot je bij de eerstvolgende tussenkop bent.
  6. Samenvatten: je hebt nu het eerste deel van de paragraaf gelezen. Vertel in eigen woorden nog eens wat er staat. Dit doe je in elk geval hardop, maar je kunt ook al meteen dingen opschrijven in een samenvatting, schema of mindmap.
  7. Plaatjes kijken: staan er plaatjes of bronnen bij dit stuk? Kijk ernaar, lees de beschrijving, en check of je snapt wat er staat en waarom dit bij deze tekst staat.
teksten samenvatten


En dan: actie!

Nadat je een (stukje) tekst hebt gelezen en begrepen, is de volgende stap bij het leren dat je er mee gaat oefenen. Oefenen betekent: actie! Niet alleen maar lezen, maar ook iets dóen. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Een samenvatting, mindmap of schema maken. Gebruik een stijl die bij je past, denk ook aan kleuren (markeerstiften) en maak er eventueel ook tekeningetjes bij.
  • Zelf toetsvragen bedenken: wat zou mijn leraar hier voor vragen over kunnen stellen?
  • De inhoud uitleggen aan iemand anders: je huisdier, je vader of moeder, je klasgenoot (al dan niet via Facetime), de spiegel
  • Maak memorykaartjes van de begrippen: het begrip op de ene kant, de uitleg aan de andere kant, en ga jezelf overhoren
  • Maak op de computer je eigen overzicht van de begrippen, zoek er via Google plaatjes erbij. Plaatjes helpen je om dingen beter te onthouden.
  • Maak één groot overzicht van je eigen samenvatting/mindmap, de powerpoint of samenvatting van de leraar, de samenvatting in je boek en de begrippen van de tekst.
  • Ga alle opsommingen opdreunen: de drie oorzaken van X, de vier gevolgen van Y, de 6 kenmerken van Z. Telkens opnieuw tot je ze allemaal weet.
  • Toets jezelf bij een plaatje met begrippen, zoals bijvoorbeeld in je biologieboek alle botten van het lichaam. Dek het af en overhoor jezelf. Hiervoor is ook veel via Google te vinden, online toetsen om jezelf met dit soort dingen te overhoren.
  • Ga als je alles goed geleerd hebt nog eens de opgaven uit je werkboek maken: kun je ze nu zonder het tekstboek erbij?

Weet je nog meer manieren om actief aan de slag te gaan met zo’n tekst? Schrijf ze dan in het commentaar hieronder!


Concentreren

Vind je het moeilijk om je te concentreren bij het leren? Als je bovenstaande manier aanhoudt, dan ben je zo druk bezig, dat je vanzelf je aandacht erbij houdt. Hou voldoende pauzes tussendoor, waarin je ook even echt ontspant of beweegt, zodat je daarna weer met nieuwe energie verder kan.


Conclusie

GOED LEZEN: Zorg dat je snapt wat er staat
KLEINE STUKJES: Werk per alinea
ACTIEF AAN DE SLAG: Dóe iets!


Dit zijn de ingrediënten om een master te worden in het leren van de tekstvakken! En begrijp je iets niet? Vraag het dan! Aan een klasgenoot, aan je ouders, of aan je leraar tijdens de les: een goede reden om op tijd aan je toets te beginnen, want dan is er nog genoeg gelegenheid om vragen te stellen.

TIP: niet alleen het voorbereiden van zo’n toets is belangrijk… ook tijdens het maken van de toets moet je alert zijn. Kijk hier voor mijn tips om goed met toetsvragen om te gaan!


Veel succes bij het leren!


Ben je geïnteresseerd in een training ‘Ik leer leren’? Kijk dan eens naar mijn aanbod in Hoofddorp of kijk op www.ikleerleren.nl/waar voor een trainer bij jou in de buurt!


4 gedachte over “Hoe leer je tekstvakken?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site werkt met cookies: wil je verder gaan, ga dan eerst akkoord met het gebruik hiervan. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies', zodat je niet eerst allerlei aparte toestemmingen hoeft te geven. Als je doorgaat op deze website zonder je cookie-instellingen aan te passen of als je klikt op "Accepteren" dan ga je akkoord met deze instellingen.

Sluiten