Is mijn kind gameverslaafd?

Is mijn kind gameverslaafd?

Je kind gaat er helemaal in op. “Nog één potje, ik ga zo stoppen!”. ‘Zo’ is een rekbaar begrip, weet ik inmiddels. Veel ouders vragen zich af waar de grens ligt. Wanneer is iets gewoon een leuke ‘uit de hand gelopen hobby’ voor je kind, en wanneer is het een verslaving? In dit blog gaat het over gamen maar het kan net zo goed gaan over telefoongebruik. En ik heb het over ‘hij’ voor het gemak, maar je kunt daar natuurlijk ook ‘zij’ lezen.

Wat levert het allemaal op?

Laten we eerst eens kijken wat het gamen aan positiefs kan opleveren:

• Sociale contacten: juist kinderen die op school moeilijk aansluiting vinden, of het daar lastig vinden om zich te uiten, kunnen het heerlijk vinden dat ze online wel een heel netwerk hebben. En laten we ook niet onderschatten hoe hecht die ontstane vriendschappen kunnen zijn.
• Daarnaast zijn veel games goed voor het ontwikkelen van je denkvermogen, probleemoplossend vermogen, en het ruimtelijk inzicht. Veel games zijn ook in teamverband, dus ze leren ook goed samenwerken. En tenslotte is gamen goed voor de de hand-oog-coördinatie en het reactievermogen van je kind.
• Gamen en gedachtenloos filmpjes scrollen kunnen ook stressverlagend werken. Natuurlijk ligt het aan de inhoud van wat je kijkt, maar ga zelf maar na, dat je ‘dom scrollen’ soms ook gewoon lekker vindt.
• Ook het gebruik van social media kanalen is goed voor de ontwikkeling van de creativiteit van kinderen: wat zet je in een video, hoe maak je mooie plaatjes, hoe bedenk je iets origineels.

Wat is het probleem van overmatig gamen?

Tot zover de voordelen. Je snapt de nadelen natuurlijk ook wel, anders zou je dit blog niet lezen:

• Slaaptekort: vanwege de afleiding, maar ook omdat je gewoon hyper kunt zijn tegen de tijd dat je naar bed moet.
• Sociaal ongemak: ze leren minder in het ‘echt’ met elkaar praten, omdat steeds meer contacten online gaan.
• Er is een voor volwassenen vaak onzichtbare wereld van cyberpesten ontstaan, en een wereld waarin misschien inhoud wordt gedeeld waar je kind nog niet aan toe is.
• En tenslotte is er natuurlijk het risico op verslaving, waarover we hieronder verder praten.

Wanneer wordt het een probleem?

Aan de hand van onderstaand lijstje kun je checken welke verschijnselen bij jouw kind van toepassing zijn:

• Buitensporig veel tijd aan het gamen: je kind zit zoveel uur te gamen dat er geen tijd meer is voor de normale dagelijkse activiteiten en verantwoordelijkheden (gezamenlijk eten, op tijd naar bed, etc).
• Verwaarlozing van verplichtingen: denk aan schoolwerk, huiswerk, sociale activiteiten of huishoudelijke taken.
• Gamen gaat voor alles:  je kind geeft gamen prioriteit boven andere activiteiten en interesses, en heeft moeite met het stellen van grenzen aan het gamen.
• Veranderingen in slaappatroon: je kind slaapt minder, is vermoeid en heeft steeds meer moeite met concentreren.
• Emotionele reacties: je kind doet prikkelbaar, boos, of bang, als hij niet kan gamen. Of je ziet een algehele somberheid die groeit met de tijd.
• Ontkenning van problemen: je kind ontkent of minimaliseert mogelijke problemen die verband houden met gamen, zelfs als er duidelijke negatieve gevolgen zijn.
• Fysieke symptomen: vermoeide ogen, hoofdpijn, en rug- of nekpijn als gevolg van langdurig zitten. Dit kan allemaal wijzen op overmatig gamen.
• Sociaal isolement: je kind trekt zich terug uit sociale activiteiten en verkiest gamen boven face-to-face contacten met vrienden en familie.

Is gameverslaving een echte verslaving?

Een gameverslaving is wat anders dan een middelenverslaving zoals drank of drugs. Het is niet iets waaraan je lijf fysiek verslaafd raakt, dat je alsmaar meer wilt en anders lichamelijke afkickverschijnselen krijgt. Maar je herkent vast wel dat een puber wel andere afkickverschijnselen laat zien als hij beperkt wordt: boosheid, woedeaanvallen, etc.

Toch vind ik zelf dat je moet oppassen met het gebruik van het woord ‘verslaving’. Puur omdat het woord zelf al iets ‘blijvends’ suggereert. Dat is niet fijn voor jouw brein en ook niet voor het brein van je kind. Als je het een ‘slechte gewoonte’ noemt, dan hou je nog de optie open voor betere gewoontes.

Overigens lees je op deze site hoe de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) een tweedeling maakt  tussen lichte problemen, ‘problematisch gedrag’ en zware problemen, een gamestoornis of -verslaving.

Tips voor ouders

Wat moet je nou als ouders doen als je neigingen tot gameverslaving herkent? Hier wat algemene tips, en kijk ook naar het filmpje van Trimbos, dat ik eronder zet

1. Herken de tekenen. Voordat je actie onderneemt, is het belangrijk om de tekenen van gameverslaving te herkennen. Let op veranderingen in slaappatronen, sociaal gedrag en schoolprestaties. Als gamen de overhand krijgt en andere activiteiten worden verwaarloosd, is het tijd om in te grijpen.
2. Communiceer open. Ga in gesprek met je kind over zijn of haar gamegedrag. Wees open en begripvol, en vermijd beschuldigingen. Probeer te begrijpen waarom gamen zo aantrekkelijk is en welke emotionele behoeften het mogelijk vervult. Laat je kind bv eens deze zelftest doen. Bij open communiceren hoort ook dat je je inleeft in je kind: toon eens interesse in het spel, wat maakt dat je kind hier zo in kan opgaan, wat doet het met zijn zelfvertrouwen? Soms zijn we als ouders zó geïrriteerd dat het ons niet eens meer kan schelen wát hij allemaal uitvoert, dus bewaar je kalmte en ga er gewoon eens naast zitten.
3. Stel duidelijke grenzen. Maak samen met je kind duidelijke regels over het gamen en schermtijd. Creëer een evenwichtige routine die voldoende tijd biedt voor schoolwerk, sociale activiteiten en andere hobby’s. Betrek je kind bij het opstellen van deze regels om het gevoel van controle te behouden.
4. Bied andere activiteiten aan. Stimuleer je kind om deel te nemen aan andere activiteiten die interessant en leuk zijn. Dit kunnen sporten, muziek of andere hobby’s zijn. Hoe breder de interesse van je kind groeit, hoe meer het de focus weghaalt van teveel gamen. Verwacht ook niet dat je kind ‘net als wij vroeger’ zichzelf dan wel op een andere manier kan vermaken. Hoe dan? Dus leg zelf je schermpje weg en ga samen het bos in, uitwaaien, iets anders doen.
5. Beperk de schermtijd. Gebruik technische mogelijkheden om de schermtijd te beheren, zeker bij de jongere puber. Stel gezamenlijk tijdslimieten in en zorg voor regelmatige pauzes. Dit helpt niet alleen bij het voorkomen van verslaving, maar bevordert ook de creativiteit naar het zoeken van andere bezigheden.

Dit filmpje van de site gameinfo.nl begint met een wel erg herkenbare scène voor mij en vele andere ouders. Kijk eens hoe het verder gaat en laat je inspireren:

Tenslotte

Zit jij hier middenin? Je bent niet alleen! Ik heb het jaren gehad thuis en ik heb alles uit de kast getrokken om het te beperken, om de focus meer naar school te krijgen. Maar nu is het achter de rug… en weet je wat uiteindelijk gewoon het beste heeft geholpen? Dat hij ging werken en een paar avonden per week iets heel anders ging doen: patroondoorbreking en afleiding, iets dat nog geld opleverde ook. Bovendien had hij in zijn eindexamenjaar ook hoge doelen in zijn sport en besloot zelf: ik moet keuzes maken.

En tenslotte hielp ook gewoon het meer volwassen worden en dat besef: “Mam, ik had deze week 5 uur schermtijd per dag, weet je wat ik allemaal aan school had kunnen doen in die uren?”. Als ze hier zélf mee komen, dan is het goud waard. Dan hoef je alleen maar te knikken en zit je taak erop.

Ik denk dat de lastigste leeftijd die van 13-14 jaar is. Want dan wordt er nog niet gewerkt, is je kind net over naar de middelbare school dus op sociaal gebied is alles anders. En bovendien hebben veel kinderen dan ook geen idee wat ze anders zouden moeten doen.

Houd moed, want veel tieners gaan vanzelf andere interesses krijgen als ze opgroeien.