Jongens van 12

Jongens van 12

Deze maand heb ik allemaal jongens van 12 in mijn praktijk, brugklassers. En wat ze vooral met elkaar gemeen hebben is: worstelingen met school en discipline, niet lekker in hun vel zitten, sociaal onzeker, gedoe met ouders, en ook gewoon frustratie en verdriet over hoe het gaat.

Toen onze 12-jarige in de brugklas kwam, was hij vol verwachtingen. Tot het begon te dagen dat het leven alleen maar erger was geworden: alsmaar dingen moeten, huiswerk, SO’s, proefwerken, het was over en uit met zijn vrijheid. In de herfstvakantie verzuchtte hij al of hij niet terug kon naar groep 8. En het bleef een worsteling, zelfs nu nog in 6 VWO.

Artikel “En wat doen we met de jongens?”

Wat is dat met jongens en het onderwijs? Neuropsycholoog Jelle Jolles, expert van het tienerbrein, werd hiervoor geïnterviewd in dit artikel: En wat doen we met de jongens? Verplicht leesvoer voor iedereen die jongens opvoedt! Jongens stromen eerder af, blijven eerder zitten en kloppen minder snel aan voor hulp.

Uit onderzoek (zie hetzelfde artikel) blijkt dat meisjes vanaf 8 jaar beter zijn in vaardigheden als zelfinzicht, motivatie, plannend vermogen, nieuwsgierigheid en het overzien van consequenties. Jongens zijn minder plichtsgetrouw, vragen zich af waarom ze iets moeten doen en zijn minder gemotiveerd om goede cijfers te halen. En door hun gedrag worden ze vaker als ‘lastig’ beschouwd.

Zo moeder, zo zoon?

We verwachten erg veel zelfredzaamheid. De moeders in mijn praktijk die hun zoon aanmelden, lijken wel wat op mij: zelf als kind superbraaf geweest en dan plots een zoon die een 5,5 wel netjes vindt. En als je zelf zo zelfstandig was, heb je ook bepaalde verwachtingen van je kind, want hey, jij deed het toch ook vroeger, zonder je ouders? Over het algemeen zijn de vaders wat relaxter, want die herkennen zichzelf wel wat meer.

Vergeet niet dat 12 nog écht jong is. Ook al is het misschien je oudste kind en vind je hem al heel groot en heeft hij al de grootste praatjes… Ze denken dat ze alles weten, maar hebben je echt nog nodig om hun beeld van de wereld nog wat meer in te kleuren en uit te breiden.

Steun, sturing, structuur en inspiratie

De belangrijkste sleutelwoorden volgens Jelle Jolles zijn steun, sturing, structuur en inspiratie. Als ouders en onderwijs dat meer bieden, zal het met de jongens van 12 (en ouder) ook beter gaan. Bedenk eens hoe je thuis invulling kunt geven aan de 4 woorden steun, sturing, structuur en inspiratie.

Steun

Bij steun denk ik aan: erkennen dat je snapt hoe stom het allemaal is. En dat je best samen wilt leren voor die toets (in plaats van overhoren en weer naar boven sturen). Gewoon wat meer teamen en samen kijken hoe het anders kan.

Sturing

Verwacht geen zelfstandigheid, je mag jongens van 12 best wat meer sturen in de zin van: eerst leren, dan gamen. Gewoon ouderwetsch met ‘als je X dan Y’ en ‘als je niet X dan Z’. Ze moeten leren binnen bepaalde kaders te werken. Met grotere pubers moet je dat weer wat meer loslaten, maar bij de 12-jarige kun je daar nog prima mee werken.

Structuur

Help met plannen en overzicht houden, een systeem of structuur. Niet alsmaar appjes sturen met ‘heb je al Frans geleerd?’, want dat wekt alleen maar irritatie. Maar ga bijvoorbeeld 1-2 keer per week op vaste momenten samen zitten, samen vooruit kijken welke SO’s, proefwerken of PO’s eraan komen en hoe hij dat aan gaat pakken.

Inspiratie

In de waan van de dag en de jacht naar betere cijfers wordt dit nog wel eens vergeten. Maar als ik naar onze zoon kijk, is inspiratie van fundamenteel belang geweest om hem in elk geval richting de 6^e te krijgen. Gesprekken over sporters die doorzetten, sporters die afhaken, over jezelf op je werk, over collega’s, hoe jij doorzet als het tegenzit, hoe je tobt over je bedrijf, over influencers en hun gedrag, over je eigen visie op de wereld, over de politiek, over dingen die in het nieuws zijn.

Wees nieuwsgierig naar de visie van je kind en vertel ook jouw visie. Soms is het al iets simpels, zoals: “Je staat achter bij voetbal, wat zeg je in de rust tegen jezelf om toch de moed erin te houden?”; of: “Toen die Poolse keeper een strafschop tegen kreeg door Messi, en hij het er zichtbaar niet mee eens was, hoe denk je dat hij zich herpakte om die bal tóch te kunnen stoppen?”.

Tobben met school en meer

En als ik dan terugkijk naar die 12-jarigen in mijn praktijk, die gewoon tobben met school. En alle gesprekken thuis gaan over school: als je niet overgaat moet je van school, of als je niet overgaat stroom je ‘af’. Het doet iets met hun zelfvertrouwen. Juist op een leeftijd waarop ze enorm zoekende zijn, want de puberteit is net begonnen: bij welke groep wil je horen, bij welke groep wil je níet horen? Wie wil je zijn, wie wil je níet zijn? Je wilt alles zelf bepalen, je wilt vooral autonomie en je afzetten. En dan speelt er ook al het gendergedoe, of er zijn spanningen tussen je ouders. Of gedoe in de voetbalselectie. Of een zus bij wie alles wél gewoon goed gaat.

Het is allemaal best veel, op emotioneel gebied. En als je dan op zoveel vlakken faalt, dan verlies je ook gewoon de moed. Ik heb heel wat tranen gezien, de laatste weken. Want ze houden zich zo groot, maar daaronder zit veel onmacht.

Werk in uitvoering

Blijf kijken wat je kind nodig heeft en geef het goede voorbeeld. Als jij rustig blijft en vertrouwen uitstraalt dat alles goed komt, hoe het ook gaat met school en met de voetbalselectie, dat je kind er linksom of rechtsom écht wel gaat komen, al doet hij er 5 jaar langer over, dan geef je zoveel rust aan het hele gezin. En dan slaakt je 12-jarige een zucht van verlichting. Hij is gewoon helemaal OK zoals hij is, namelijk ‘werk in uitvoering’. En wil je meer weten over hoe je het schoolgebeuren beter kunt begeleiden? Lees dan hier mijn 4 tips.

En lees ook eens dit e-book: de 10 dingen die je NIET moet doen om je kind te motiveren