Hoe krijg je je jonge puber aan het werk?

Hoe krijg je je jonge puber aan het werk?

Elke dag had ze haar kind (13) gevraagd of hij al wist of de toetsweek doorging toen de lockdown voorbij was, want dan werd het tijd om te beginnen met leren. Er moesten best wat cijfers opgehaald worden. Nee, geen idee. Tot ze na een week de mentor had gemaild en als antwoord kreeg dat het doorging en dat de leerlingen dat al zeker een week wisten. En dat ze al een planning hadden moeten maken, maar dat haar zoon dat nog niet gedaan had.

Logisch dat het stoom haar uit de oren kwam… Hoe kan het dat haar kind dit gemist had? Ze had er steeds naar gevraagd, waarom had hij dit niet eerder verteld?

Pubers leven veel meer in het hier en nu

Dit verhaal is zó herkenbaar, hoe vaak hebben we zoiets niet meegemaakt. En eigenlijk is dat natuurlijk weer een verhaal van ‘op wiens schouder zit het aapje’ (lees die ook even), want terwijl vader of moeder zich druk maken, start zoonlief alvast zijn spelcomputer op… Die heeft nog helemaal geen last van ‘oh nee, een toetsweek!’ of ‘hoe moet dat nou met mijn onvoldoendes’, of ‘ga ik wel over?’. Die leeft gewoon lekker in het hier en nu en zijn brein is gericht op plezier hebben.

jonge puber huiswerk

Heerlijk eigenlijk zo’n houding: die gaat in elk geval niet snel overspannen raken later… Hoe vaak ik het thuis niet gehoord heb: “Het komt wel goed mama, ik ga heus wel over”. Tot nu toe heeft hij gelijk gekregen en zijn er alweer twee vijven weggewerkt de afgelopen maand. Maar goed, die is 16 en door schade en schande al iets wijzer geworden. We zien hier wat hoop aan de horizon gloren, voorzichtige pogingen tot plannen volgen jaren van desinteresse.

Hoe denkt een jonge puber?

Voor een jonge puber is het wel anders. Een 13-jarige is nog redelijk vers van de basisschool en heeft waarschijnlijk nog niet veel hoeven plannen en leren. Die ziet de noodzaak nog niet van overzicht houden. En voelt geen ‘alert’ in zijn systeem als er over proefwerkweek gepraat wordt. Misschien zat hij lekker te kletsen toen de mentor het vertelde. Of zat hij met zijn gedachten ergens anders. Bovendien overschat een 13-jarige vaak nog zijn eigen kunnen: ‘dat leer ik wel vlak ervoor’. Vaak denkt hij of zij ook: ‘als ik eerder begin, vergeet ik toch alles weer’. Ze kunnen nog niet zoveel met jouw waarschuwingen, omdat ze dingen zelf moeten ervaren. Ze hebben sowieso niet altijd een besef wat  ‘leren’ eigenlijk inhoudt. Gewoon een paar keer goed doorlezen, en dan naar de klok kijken: dat was best lang, tijd om te stoppen.

Zo’n kind heeft vaak écht nog meer begeleiding nodig, extern of gewoon van zijn ouders. Een moeder die dat doorhad mailde me laatst ook:

Belangrijk inzicht wat ik graag even deel: als werkende moeder leunde ik de eerste 12 jaar enorm op de structuur die werd geboden door school, de kinderopvang en voetbalvereniging. Daarin werd ik in feite ontzorgd, maar liep ik ook een soort achterstandje op in dat ‘zelf leren’ aanbieden aan mijn zoon. Alles wat hij daarin nodig had, werd immers al door anderen geregeld. Ik hoefde alleen maar te zorgen.

In de brugklas dacht ik dat ik vooral ook moest loslaten, maar werd me na jouw cursus en verder inlezen duidelijk dat een puber (veel) hulp nodig heeft bij plannen en organiseren en leren. Ik had zijn vaardigheid hierin gewoon helemaal overschat. Het werd me helder dat ik voor het eerst in mijn ouder-bestaan hem echt moet gaan coachen en begeleiden.”

Maar wij konden het vroeger toch ook zelf?

Natuurlijk hebben niet alle pubers hier moeite mee en natuurlijk kun je nu roepen: “Maar wij hadden vroeger toch ook al die hulp niet?”. En dat klopt. Er was vroeger wel meer anders. Misschien speelden we wel veel meer buiten en hebben wij als kind zo veel beter of sneller onze executieve functies ontwikkeld. We fietsten al veel jonger zelfstandig door het dorp en moesten ons toch vaker zelfstandig vermaken zonder lui-makende schermpjes. Niet dat alles toen beter was, maar je kunt toen en nu niet 1 op 1 vergelijken.

Wat voor begeleiding hebben ze dan nodig?

Het verschilt natuurlijk per kind, maar hieronder zie je wat praktische zaken die kinderen niet als vanzelfsprekend zomaar kunnen of begrijpen:

  • hoe hou je overzicht, is Magister/SOMtoday voldoende, of toch een agenda, whiteboard of schrijfblok erbij?
  • hoe vaak moet je iets leren voordat je het kunt?
  • hoeveel woordjes tegelijk kun je leren?
  • hoe lang kun je je achter elkaar concentreren?
  • hoe leer je voor een vak als geschiedenis?
  • hoe bereid je je voor op een wiskundetoets?
  • hoe bouw je een handige dagelijkse routine in?
  • hoe weet je of je ‘klaar’ bent, hoe check je dat?

Natuurlijk is de brugklas ook het jaar waarin ze dit soort dingen ontdekken, maar niet alle leerlingen kunnen dat zelfstandig. Sowieso is iets als een training ‘Ik leer leren’ dan erg nuttig, want dan leren ze ook goed reflecteren op hun gedrag en werkhouding, maar je kunt thuis als ouders ook al veel bereiken.

“Ja, maar naar mij luistert hij niet” – 4 tips

Ouders verzuchten vaak dat hun kind thuis niet open staat voor hun hulp, dus dit onderwerp geeft vaak heel veel strijd. Ik denk dat het vooral ligt aan hoe je het verpakt. Misschien ben je al jaren verzand in bepaalde patronen, waarin elke blik of elk woord al een vleugje afkeuring bevat – en daar zijn ze erg gevoelig voor. Een normale vraag als “Heb je je huiswerk al af?” kan zo helemaal verkeerd vallen. Laat staan iets als: “Kom maar hier, dan overhoor ik je”, of de ergste: “Zie je wel, je kunt het nog niet, ga maar weer naar boven”. Hier een paar tips van mijn kant:

1  Erkenning

Als je kind klaagt over het vak of de stof, zucht dan gewoon eens mee dat het inderdaad veel en onzinnig is. Dat je het wel begrijpt, dat het ook zonde van je tijd is, gamen en Netflixen ís toch ook leuker? Gewoon om even op dezelfde golflengte te komen. En als het van toepassing is, kun je je kind helpen herinneren dat ze dat vak (bijvoorbeeld) volgend jaar niet meer hoeft te doen. En helpen herinneren aan eerdere situaties waar goed leren echt wel een beter cijfer opleverde. Zo groeit het zelfvertrouwen en de motivatie.

2. Verbinding

Wat bij mij altijd geholpen heeft, is om niet vanuit ouder-kind te praten, met een al dan niet zichtbaar wijsvingertje, maar meer te ‘teamen’. “Je hebt na weekend die toets hè? Volgens mij is dat prima te redden. Zullen we even samen kijken hoe je dat aan kunt pakken?” klinkt dan al een stuk vriendelijker. Als je bij het overhoren merkt dat het niet lukt, verzin dan samen leuke ezelsbruggetjes en test het later nog eens. Dan wordt het geen politieverhoor, maar kun je er ook nog iets gezelligs van maken.

3. Taal

Met je taal kun je zoveel bereiken. In plaats van vertellen wat jij vindt dat je kind moet doen, stel gewoon wat meer open vragen. Je zet dan het brein van je kind aan het werk. En als ze zelf iets bedenken, zijn ze ook eerder geneigd om zich eraan te houden. Dus: hoe ga je dat doen? wat heb je nodig? wat kunnen wij voor je doen?

Nog gemener (maar effectief!) is om keuzes te geven binnen jouw wens: Ga je vóór of na het eten leren? Zullen we zaterdag of zondag even samen zitten met je Frans? Ga je eerst wiskunde leren of eerst geschiedenis? Ga je vandaag alles al leren of ga je het verdelen over vandaag en morgen?

4. Blijf rustig

Zo’n situatie als in de inleiding van dit stuk kan regelmatig voorkomen: je kind heeft iets gemist, niet gehoord, niet doorgegeven, of is iets kwijtgeraakt. Het is niet het einde van de wereld. Het maakt jou geen minder goede ouder, dit soort missers. Dit zijn allemaal ervaringen waarvan je kind weer leert. En sommige kinderen moeten dit vaker ervaren, soms wel jarenlang. Blijf gewoon evalueren, helpen ontdekken hoe het volgende keer beter kan. En verwacht niet dat het dan ook meteen lukt… die hersenpaadjes zijn nog in ontwikkeling. Als jij goede hoop houdt, en je kind blijft steunen, dan houdt het ook het vertrouwen in zichzelf.

Hulp nodig?

Maak je je zorgen over je kind en wil je hier verder over praten? Weet dat je altijd een gratis kennismakingsgesprek van 30 minuten met me kunt inplannen via deze pagina. Dan kunnen we samen kijken welke hulp daar het beste bij zou kunnen passen.

De online training ‘Motiveer je puber’ is ook een handig en betaalbaar alternatief: je leert dan ook kijken naar welke vaardigheden je kind nog mist en hoe je daar als ouder het beste mee om kunt gaan.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site werkt met cookies: wil je verder gaan, ga dan eerst akkoord met het gebruik hiervan. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies', zodat je niet eerst allerlei aparte toestemmingen hoeft te geven. Als je doorgaat op deze website zonder je cookie-instellingen aan te passen of als je klikt op "Accepteren" dan ga je akkoord met deze instellingen.

Sluiten