Als ik leerlingen vraag hoe ze leren voor bijvoorbeeld geschiedenis, krijg ik vaak hetzelfde antwoord:
“Ik lees het een paar keer goed door.”
NEE!
Ik snap wel dat dit zo ontstaan is, want vaak kom je er ook wel mee weg in de brugklas en soms ook de 2e klas: je haalt prima cijfers. Maar om de stof écht goed in je hoofd te krijgen en inzicht in de stof te krijgen, moet je meer doen.
Lezen is passief, van je boek naar je hoofd. Actief leren is dat je het UIT je hoofd haalt. Je leert door je hersenen aan het werk te zetten. Door actief te zijn, te bewegen, te puzzelen, te herhalen, te vertellen.
In dit blog laat ik zien hoe dan wel. Met praktische tips die je meteen kunt toepassen, ingedeeld in 6 thema’s:
1. 'Old school,' maar het werkt nog steeds
Voor leerlingen die houden van structuur, opschrijven en herhaling.
Maak een samenvatting in eigen woorden
Niet overtypen uit het boek, maar herschrijven. Wat snap je écht?Gebruik de ‘hand erop’ techniek
Lees een stukje, doe je hand erop en vertel hardop wat je net gelezen hebt.Leer met flashcards (ouderwets of digitaal)
Vraag & antwoordkaarten, ideaal voor begrippen en rijtjes.
- Overhoor jezelf of laat je overhoren
Hardop oefenen is beter dan alleen in je hoofd herhalen. Laat overhoren geen politieverhoor worden, gewoon samen oefenen! - Talen? Oefen zoals je getoetst wordt
Grammatica leer je niet door ernaar te kijken, maar door te oefenen…
2. In beweging komt het brein op gang
Voor actieve leerlingen die stilzitten maar lastig vinden.
Loop rond in huis tijdens het leren
Of leer al wandelend buiten. Beweging helpt je hersenen onthouden. Oefen werkwoordsrijtjes terwijl je op de trampoline springt.Hang begrippen op door de kamer
Post-its op de muur: lopen = kijken = onthouden. Ik hielp een keer een leerling die voor elke kamer in huis een tijdperk van geschiedenis koos en de kenmerkende aspecten zo oefende. Gelukkig hoef je díe niet meer uit je hoofd te leren!Stamp woordjes op de trap
Bij elke trede een nieuw woord. Fysiek én ritmisch leren. Dat kan ook gewoon zittend terwijl je met je hoofd ‘bangt’ of met je vuist op tafel slaat.
3. Creatief leren
Voor leerlingen die het beter snappen als het leuker of als ze het voor zich ZIEN.
Maak een mindmap of striptekening van de leerstof
Laat de stof tot leven komen in kleur of verhaal.Bedenk een ezelsbruggetje of gekke zin
Hoe gekker, hoe beter het blijft hangen. Ik verbaas me altijd dat een leerling in 6VWO nog steeds weet waar TV-TAS voor staat en het nog moeiteloos opdreunt. Hoeveel zinloze informatie kunnen we onthouden zo?!Zet moeilijke informatie om in een liedje, rap of rijm
Perfect voor talen of rijtjes. Kijk op YouTube hoe ze zo Franse en Spaanse werkwoorden of telwoorden op een leuke manier presenteren.
4. Strategisch & slim
Voor leerlingen die van overzicht houden of snel afgeleid zijn.
Gebruik kleuren met een systeem
Bijv. geel = oorzaak, blauw = gevolg, groen = voorbeeld.Maak een tijdlijn of stappenplan
Zeker handig bij geschiedenis of biologieprocessen.Werk met thema’s of blokken (pomodoro)
25 minuten leren, 5 minuten pauze. Klein en haalbaar.
5. Actief praten & uitleggen
Voor leerlingen die leren door taal of interactie.
Leg het uit aan iemand anders (Feynman-techniek)
Als je het niet kunt uitleggen, snap je het nog niet goed genoeg.Speel quizmaster of laat jezelf ondervragen
Leren wordt leuker als er spel in zit. Maak zelf de quiz of vraag AI om het voor je te doen.Spreek hardop mee met samenvattingsvideo’s
Actief meedoen in plaats van passief luisteren.
6. Inzicht krijgen
Voor de echte doordenkers. Zeker bij de tekstvakken in de bovenbouw gaat het niet meer om begrippen stampen maar om inzicht krijgen.
Check de leerdoelen
Aan het begin van elk hoofdstuk of paragraaf staan vaak leerdoelen. Die zijn er niet voor niets. Zorg dat je aan het eind van het leren elk leerdoel kunt beantwoorden, zónder spieken.Snap de opbouw van de tekst
Kijk naar de titels van het hoofdstuk en de tussenkopjes. Die zijn als een inhoudsopgave in het klein. Begrijp je waarom die kopjes daar staan? Dan snap je ook de logica van het onderwerp. Dat helpt enorm bij het onthouden én bij toetsvragen.- Zoek verbanden tussen onderwerpen
Veel stof lijkt los van elkaar te staan, maar eigenlijk hangt veel samen. Hoe past dit onderwerp bij wat je eerder geleerd hebt? Bij welk vak zie je overeenkomsten? Dit helpt je bij de inzichtvragen en zorgt er ook voor dat je het gemakkelijker onthoudt.
Training 'Ik leer leren'
Zo’n lijstje met tips is makkelijk te vinden overal op internet. Maar het echte ‘leren leren’ is meer dan dat. Want wat is jóuw leerstijl en hoe zorg je voor de motivatie om dit ook echt goed bij te houden? Hoe hou je overzicht? Hoe ga je om met afleiding? Dat zijn dingen die ik in persoonlijke coachtrajecten met leerlingen behandel (ook online als je verder weg woont).
Kijk hier voor meer informatie en boek een gratis kennismakingsgesprek.
Dit jaar gaat het gewoon lukken!
