Twijfel en profielkeuze

In Magister verschenen bij onze dochter opeens allemaal letters per vak, het advies van de docent over de aanstaande profielkeuze in 3 VWO. Een A staat voor afraden, een T voor twijfel en een H voor haalbaar. Ik vind daar wel wat van, deze termen. Ze zijn zo zakelijk ook… Ik mis bijvoorbeeld de enthousiaste D voor “Doen!”.

Bij een aantal vakken stond een T, zelfs bij wiskunde A én B, toch een verplicht vak. Bij één vak had ze zelfs een A. Met een donker gezicht sprak ze erover: “Nét nu ik weet wat ik voor profiel wil kiezen, krijg ik voor die vakken een T en een A.”

Niet over één nacht ijs

Alsof ze zonder nadenken haar voorlopige profielkeuze had gemaakt. Daar waren heel wat gesprekken aan voorafgegaan. Van “Ik kan geen bio, ik kan geen natuurkunde, het is zo moeilijk” naar “Ik kan het best leren”.

Haar exact-georiënteerde vader bleef zeggen dat ze het heus wel kon, dat hij erbij kon helpen, dat ze dingen zo snel doorheeft. En dat dat ook gewoon in de bovenbouw gaat lukken. Haar mindset-georiënteerde moeder bleef zeggen dat ze alles kan leren, als ze maar de juiste hulpbronnen inschakelt. En zo had ze tijdens de themaweek profielkeuze zelfs een studie gekozen waar ook exacte vakken voor nodig zijn. Nóg meer motivatie.

Wat doet dit met een kind?

En toen kwamen die T’s en die A in beeld. Wat doet dat met je, als verschillende docenten TWIJFEL achter je naam hebben gezet? Ik vind dat zo demotiverend. Natuurlijk zijn de adviezen van docenten niet bindend, en natuurlijk willen ze graag voorkomen dat kinderen later in de problemen komen. Maar toch…

Faalangst

Ooit gaf ik de training ‘Ik leer leren’ aan een meisje in 4 VWO met faalangst, met name op wiskunde B. Het bleek te zijn ontstaan toen een docent in de 3e had gezegd: “Jij kunt geen wiskunde B” en ze had het toch gekozen. Bij elke moeilijke som en bij elke toets dacht ze automatisch terug aan de woorden van die man. Hoe zou het zijn gegaan als die man had gezegd: “Wiskunde B zal je misschien moeite kosten, maar met de juiste inzet en hulp gaat het je echt wel lukken!”. Nu kostte het heel wat lapwerk om haar onzekerheid, die was overgeslagen naar alle toetsen van alle vakken, weer weg te nemen.

Automatische twijfel

De mentor legde me uit dat de T vooral kwam vanwege Corona en thuisonderwijs: de docenten hadden nog niet altijd een goed beeld van kinderen. Dus dan kreeg je automatisch een T. Die stond dus niet voor ‘Ik twijfel of jij mijn vak wel kunt leren’ maar voor: ‘Ik twijfel nog in welk hokje jij het beste past’. Als er meer cijfers komen, kan het nog worden aangepast, vertelde ze erbij.

De grote test

We pepten haar weer op: meid, die T’s zijn ook vanwege die paar cijfers in het begin van het jaar, toen wilde je nog geen hulp van papa. Het gaat nu toch veel beter? Wij geloven écht dat jij dit gewoon kunt!

Op een dag zei ze: “Ik heb morgen wiskundetoets, speciaal gericht op Wiskunde B. Als ik een goed cijfer haal, kies ik Wiskunde B en Natuurkunde. Als het niet goed gaat, kies ik Wiskunde A en geschiedenis.” Ik voelde de druk op de schouders van haar vader al, ze had er nogal wat consequenties aan verbonden… Diezelfde avond hebben ze samen gezeten en alles nog eens doorgenomen.

Met als uitslag…

Een week later rende ze gillend naar zolder, waar papa zat te werken: “Papa! Ik heb een 9,3!”

Wát een opsteker voor haar, voor haar mindset: hou vol, blijf het proberen, blijf oefenen, schakel hulp in. En zie wat het je kan brengen.

En mag ik dan nu alle scholen in Nederland vragen om wat minder gul met het woordje ‘Twijfel’ te strooien? Of het misschien in een persoonlijk gesprek aankaarten?