Ik had deze week een online sessie met zo’n leuke spontane meid van 18. Ze wilde werken aan haar motivatie, maar eigenlijk ging het al zoveel beter dan vorig schooljaar. Samen verkenden we wat er beter ging zodat ze dat vast kan houden.
Wat haar bijvoorbeeld erg helpt, is om te gaan leren in de plaatselijke bibliotheek. Thuis is thuis, en bibliotheek is leren. De andere omgeving maakt dat ze meteen ‘aan’ gaat.
Vanuit onderzoek naar executieve functies, motivatiepsychologie en leerstrategieën deelde ik met haar de 10 krachtigste tips die je hieronder ziet staan: de 10 beste remedies tegen uitstelgedrag. En bij elke tip kon ze aangeven waarom deze inderdaad goed hielp bij haar. Dus doe er je voordeel mee!
1. Begin met microstapjes
Maak de eerste stap extreem klein. In plaats van “ga je huiswerk maken” kun je als ouder beter zeggen: “Doe je boek alvast open.” Dat klinkt onbenullig, maar door die allereerste actie komt het brein in beweging. Daarna volgt de volgende stap vaak vanzelf.
2. Gebruik de 5-minutenregel
Spreek met jezelf af: “Ik begin gewoon vijf minuten, daarna mag ik kiezen of ik stop of verder ga” Vaak is de grootste drempel die eerste paar minuten. Door de druk weg te halen, ontstaat ruimte. En negen van de tien keer ga je dan gewoon door.
3. Creëer startrituelen
Stimuleer een vast ‘aan-het-werk-gaan’-ritueel: flesje water pakken, telefoon op stil, schrift openslaan, bepaalde playlist aan. Kleine vaste handelingen conditioneren het brein om in de werkmodus te komen. Het voelt dan niet meer als ‘ik moet beginnen’, maar als ‘dit doe ik altijd voor ik start’.
4. Verwijder afleiding vooraf
Haal vóór het starten alle afleiders weg. Dus: meldingen uit, telefoon uit zicht, bureau opgeruimd. Prikkels zorgen voor interne ruis en elke onderbreking maakt het lastiger om te starten én door te zetten.
5. Werk met tijdsblokken
Werk in blokken (bijv. 25 minuten werken, 5 minuten pauze, ook wel bekend als de Pomodoro-techniek). Dit maakt het overzichtelijker dan “ik moet alles afmaken” en geeft een duidelijke start én eindtijd.
6. Gebruik ‘temptation bundling’
Koppel iets wat je leuk vindt aan het leren. Bijvoorbeeld: “Alleen tijdens het leren drink ik mijn lievelingsthee”. Of: telkens na het leren mag ik chocola/een video kijken/een vriendin bellen. Of: “Met dat lekkere dekentje ga ik altijd leren”.
Het brein leert zo dat starten ook iets positiefs oplevert.
7. Maak taken concreet en visueel
Vertaal vage taken naar concrete stappen. “Geschiedenis leren” wordt dan: “Lees paragraaf 3.1 en schrijf de drie belangrijkste oorzaken van WO1 op.” Zo wordt de taak behapbaar. Visueel werken met een checklist of schema helpt ook enorm.
8. Zorg voor externe accountability
Spreek met iemand af wat je gaat doen: (“ik stuur je een appje als ik m’n laptop heb opengeklapt”). Het idee dat iemand meekijkt of meekijkt, verhoogt de kans dat ze écht starten. Ik ken zelfs leerlingen die facetimen tijdens het leren, zonder te kletsen. Telkens als je naar het scherm kijkt, zie je de ander druk bezig en dat motiveert.
9. Gebruik de omgeving slim
Soms helpt een wissel van omgeving om te kunnen beginnen. Stimuleer werken aan de keukentafel, in de bibliotheek of met rustige muziek in een andere kamer. Een andere setting = een andere mentale toestand. En die helpt vaak om wél in actie te komen.
10. Koppel leren aan een groter doel
Zoom uit naar het grote plaatje: “Als ik nu die samenvatting maak, heb ik in de toetsweek veel minder stress.” Of: “Als ik nu een goed cijfer haal, heb ik aan het eind van het jaar minder stress om over te gaan”. Zingeving en perspectief werken motiverend.
Onthoud: motivatie ontstaat NADAT je bent begonnen
Veel pubers denken (en zeggen): “Ik moet eerst zin hebben.”
Maar ‘zin’ komt vaak pas nadát je bent begonnen.
Ga niet zitten wachten tot er ‘zin’ komt, begin gewoon klein en dan gaat het vanzelf beter.
Toen ik deze zin voorlas aan het meisje over wie ik dit blog begon, pakte ze meteen pen en papier om hem op te schrijven: “Deze is ZO waar, die moet ik onthouden!”
Wil jij je als ouder nog meer verdiepen in het motiveren van je puber? Start dan vandaag nog met de cursus “Motiveer je puber!”.
