Afstromen: wat als je daar als ouders moeite mee hebt?

Afstromen: wat als je daar als ouders moeite mee hebt?

Tijdens een interview met een krant over ‘je best doen’ kwamen we op het onderwerp afstromen en hoe ouders daarmee omgaan. Dit onderwerp komt vaak ter sprake In mijn coachgesprekken met ouders en kinderen in mijn praktijk: wat als je het niet redt dit jaar? Wat als je dan niet op VWO kan blijven? Of niet meer op Havo? ‘Afstromen’ is de term die dan gebruikt wordt, een niveau ‘omlaag’. Tussen aanhalingstekens, want ik heb daar zo mijn mening over.

Bij sommige kinderen roept het idee stress op, die gedachte aan blijven zitten of afstromen. En soms helpt het juist als stok achter de deur, om een kind te motiveren aan het werk te gaan en eerder te beginnen met leren.

Maar ook bij ouders kan het idee stress oproepen. Het zorgt voor ruzies in huis, je kind laat het niet zien, gooit er met de pet naar, terwijl je weet dat hij of zij het niveau best aankan. En dan is het nog ingewikkelder als je kind zelf denkt: “Prima! Des te minder hoef ik te doen!”. Ik praat hier vaak over met ouders en met kinderen zelf.

In dit artikel lees je mijn gedachten en tips bij de bezwaren die ouders vaak uiten.

“Er komt niet uit wat erin zit”

Dit is een van de belangrijkste zorgen van ouders: dat er niet uitkomt wat erin zit. Tea Adema verwoordde al zo mooi: “Kinderen zijn geen citroenen die je kunt uitknijpen”: ieder kind ontwikkelt zich op zijn of haar eigen tempo. Het lastige is dat het onderwijssysteem niet zoveel geduld heeft: er zijn regels rondom overgaan, blijven zitten en afstromen. Dus als jouw tiener net in een fase zit waarin gamen interessanter is, of de sociale contacten op die telefoon, dan kloppen de schoolresultaten waarschijnlijk niet met wat jij had verwacht.

De hamvraag is: hoe erg is dat? Moet er nu al uitkomen wat erin zit? Of mag je kind ook leren van allerlei omwegen en zelf ontdekken wie hij of zij wil zijn in deze wereld?

Haal jij eigenlijk ‘alles’ eruit wat er in je zit, in je leven? Ik niet hoor! Ik word al moe bij de gedachte…

“Doen wij iets verkeerd?”

Soms voelt het als ouder ook gewoon frustrerend als je slimme kind het toch niet zo goed doet op school, terwijl alles bij de kinderen van jullie vrienden allemaal veel meer vanzelf gaat. Alsof jullie iets verkeerd doen.

Wees gerust, misschien werkt jouw kind van binnen gewoon anders. En past je kind niet zo in het traditionele keurslijf van ons onderwijssysteem. Kan hij minder goed omgaan met hiërarchie: ‘dat doen we zo omdat we dat zo doen’. Of zit ze met existentiële vraagstukken, hoe het moet met deze wereld en het klimaat, maar dan wel moeten leren voor een proefwerk Nederlands. Of heeft je kind moeite met focussen in zo’n volle klas, of met het plannen en organiseren.

Wat ‘we’ als volwassenen vooral verkeerd doen, is hoe we omgaan met dit onderwerp, met het idee van ‘hoe hoger hoe beter’, ‘dan kun je later meer verdienen’. Dat zijn allemaal verouderde denkbeelden, want zeg nu zelf: we hebben geen idee hoe de arbeidsmarkt er over 10-20 jaar uit ziet.

“Ja, maar straks gaat hij zich vervelen“

Terechte angst misschien, als je hoogbegaafde kind het niet redt op het gymnasium. Hij moet uitgedaagd worden. Maar weet je: die uitdaging vindt hij blijkbaar niet waar hij nu zit. En met nog meer van hetzelfde, al gaat ze Chinees en Sterrenkunde erbij doen. Vervelen doet hij zich toch al, blijkbaar. Dat slimme vindingrijke brein komt echt wel weer tot bloei, ook met een lager schooldiploma of een andere route. Ze gaan hun passie wel vinden! En anders leert je kind ook omgaan met teleurstelling, foute keuzes, of de stress die dat weer oplevert. Elke ervaring is weer een stukje levenservaring.

Soms zijn de meer praktische vakken van de mavo juist weer meer een uitdaging en leuke afwisseling voor kinderen. Het is vooral erg jammer dat in ons onderwijs systeem theoretisch en praktisch gekoppeld zijn aan de hoogte van het schoolniveau.

En weet je, als je kind niet gemotiveerd is, kun je nog zoveel willen en gunnen, maar ik snap die jongens en meiden wel die zeggen: “Laat mij maar Havo/Mavo doen, dan hoef ik minder te doen en ben ik tenminste eerder klaar.

“Ze wil het alleen maar vanwege haar vriendinnen daar”

Het is lastig als ouder, je kunt alles veel meer in perspectief zien dan je kind. Je kind denkt misschien: “Daar is het fijn, daar zitten mensen die ik leuk vind”. Besef dat de sociaal-emotionele ontwikkeling van je kind even belangrijk is als de ontwikkeling op school.

De overstap naar een ander schoolniveau kan ook juist positief uitwerken op de motivatie van je kind. Misschien geeft het huidige niveau (en klasgenoten) juist frustratie en weinig plezier en is je kind daardoor ook minder gemotiveerd. Dan kan verandering een positief effect hebben. Bovendien kan het de stress en faalangst verlagen.

“Op de langere termijn is dit niveau gewoon passender en handiger”

Het is puber-eigen om vooral met het hier en nu bezig te zijn. Ze hebben een beeld van de wereld en voor hun is dat ook ‘de waarheid’, het is hoe zij de wereld zien. Noem het eigenwijs… Maar ze kunnen nu eenmaal niet uitzoomen en bedenken hoe ze later op hun 40e zullen denken over hoe ze op hun 15^e waren. Terwijl wij met al onze levenservaring wel veel meer kunnen nadenken over gebeurtenissen en consequenties.

Dus deze discussie is lastig te voeren met je kind. Nog los van of een hoger niveau beter of handiger is, dat is ook maar een idee dat leeft bij ouders. Het helpt vooral als je je kind gunt om zijn of haar eigen denkfouten te maken. Vertrouw op het proces, ga naast je kind staan, denk mee met je kind. En als het een hobbelige weg wordt, ondanks al jouw tips en suggesties, dan is dat maar zo.

Straal vooral uit dat het hoe dan ook goed komt, waar het ook op uitloopt.

“School doet gewoon niet genoeg voor mijn kind”

Ouders worden steeds mondiger en we vragen steeds meer van leerkrachten en docenten dat ze zich aanpassen aan de behoeften van elk kind. En bovendien liggen de slagingspercentages van scholen ook onder een vergrootglas bij de inspectie en bij ons ouders. Daardoor laten ze soms liever een kind een lager niveau verder gaan.

Het kan best dat jullie school in jouw ogen ‘niet genoeg’ doet voor je kind, maar blijf niet in die frustratie hangen. Doe er wat aan, verander van school, of compenseer het op andere vlakken. Als jij vaak negatief praat over school, maak je het nog lastiger voor je kind om daar gemotiveerd haar dagen door te brengen.

Soms heeft een kind meer ondersteuning nodig bij het ‘leren leren’. Als scholen dat klassikaal aanbieden, of alleen maar wekelijks je kind in helpen met een planning, dan is er misschien meer nodig. Kijk goed wat er mist en besef dat je kind een ‘leerbaar’ wezen is: je kind kan ook beter leren leren, leren omgaan met stress, met ‘zin maken’. Daar kun je zelf al heel goed bij helpen en je kunt er ook hulp voor inschakelen.

Ten slotte

Het is vaak een lastig thema voor ouders. Je komt ook jezelf en je eigen verwachtingen tegen. En ook al heb je daar misschien al vrede mee, dan voel je misschien nog deze angst: wie zegt dat het daar wél goed gaat? Blijf vertrouwen op je kind, laat je kind dingen ondernemen, werken, de wereld ontdekken. Ook al die buitenschoolse activiteiten helpen het verder groeien en ontwikkelen. En je kunt ook kijken op welke gebieden er verder nog extra ondersteuning nodig is, zodat het ‘daar’ straks wel goed gaat.

Zeker als deze angst ervoor zorgt dat je veel ruzies met je kind hebt, vraag je dan af of dat het waard is, of dat je beter kunt werken aan de band die jullie hebben. Je kunt je kind nu eenmaal niet dwingen om te leren. Slik je teleurstelling in, dat is je eigen proces. En kijk samen met je kind wat nu het handigste is in deze situatie.

Zou je hier hulp of advies bij willen, voor jou of je kind? Plan dan eens een gratis kennismakingsgesprek met me in.