Als je kind steeds ‘Ja, maar’ zegt

Ik zat met een meisje van 13 aan de eerste les van de training ‘Ik leer leren’. We hadden het over manieren van leren. Bij het woordje ‘samenvatting’ sloeg ze aan: “Ja, maar dat werkt bij mij niet”. En bij een mindmap: “Ja, maar dat vind ik zo onhandig”.

En zo ging het telkens bij allerlei onderwerpen, steeds ging ze er tegenin met:

“Ja, maar die docent…”

“Ja, maar…”

Ik herken het zo van thuis en weet hoe opgefokt we ervan kunnen raken als ouders: continu zijn daar die tegenwerpingen en bezwaren. Als je je laat raken in je gevoel van autoriteit en respect, kan dat veel gedoe geven.

“Ja, maar jullie…”

Tijdens dit coachgesprek besloot ik het gewoon ter sprake te brengen. Ik keek haar vrolijk aan en vroeg: “Weet jij hoe vaak jij in dit uur al ‘ja, maar…’ hebt gezegd?”

In mijn ooghoek zag ik haar moeder wild knikken met haar hoofd.

Zelf reageerde het meisje stomverbaasd op mijn vraag. Ze had geen idee! Waarop haar moeder vertelde dat dit thuis ook de hele dag gebeurde.

“Ja, maar jullie… “ begon het meisje, en een seconde later schoot ze in de lach. Dat was er weer eentje!

Hoe ga je ermee om als ouders?

Ik legde uit dat het geen verwijt van me was, en dat het niet verkeerd is wat ze doet. Elke ‘ja, maar’ geeft mij juist extra informatie over wat er in haar hoofd gebeurt. Waar ze mee zit, hoe ze denkt, wat haar overtuigingen en bezwaren zijn. Ze is gewoon heel erg op haar hoede en argwanend bij nieuwe ideeën.

Het helpt dan meestal niet als je als reactie krijgt: “Doe toch niet zo negatief”.

Maar wat helpt dan wel? Hier mijn tips:

1. Geef de ‘ja, maar’ gelijk!

Wat ik meestal in mijn sessies antwoord, is iets als:
“Ja precies!”
“Precies ja! Dus…?”
“Klopt! Dus wat kun je dan beter doen?”
“Ja inderdaad! En…?”

Echt, we moeten die ‘ja, maars’ gewoon gelijk geven, want het zijn oprechte bezwaren van je kind. En meer stiltes laten vallen. Want ja, als je kind al jouw suggesties en tips afwijst, leg dan de bal maar terug: “Precies, dit werkt niet voor jou! Dus hoe ga je je dan voorbereiden?”

Soms helpt het ook om je leertips als ‘experiment’ te verpakken: laten we eens op deze manier kijken hoe het gaat. Als het niks is, kun je altijd weer wat anders kiezen. Sowieso helpt het als je zelf niet al te stellig bent: want wie zegt dat jouw manier van leren en jouw tips ook passen bij je kind? Samen ‘experimenteren’ klinkt al een stuk aantrekkelijker.

2. Vraag goed door

Wat ook nodig is, is goed doorvragen, want je krijgt gratis informatie over hoe het van binnen werkt bij je kind. Bij “Ja, maar een samenvatting werkt niet bij mij” kun je bijvoorbeeld zeggen:
“Nee precies, weet je ook hoe dat komt?”

“Nou, het kost me zóveel tijd” of “Ik schrijf altijd het hele boek over”, wat dus eigenlijk betekent: ‘Ik weet niet zo goed hóe ik een samenvatting moet maken’. Dan hebben we een heel ander leerdoel waaraan we kunnen werken.

Tenslotte

We konden na dit intermezzo over ‘ja, maar’ nauwelijks nog een gewoon gesprek voeren, want bij elke ‘ja maar’ die over haar lippen rolde, kreeg ze óf een rood hoofd, óf we moesten alle drie enorm lachen.

En toch zijn er wel wat dingen in beweging gezet. Toen ze aan het einde van de les een goed voornemen moest opschrijven voor de komende week, begon ze meteen te schrijven: “Minder ‘ja maar’ zeggen en meer nieuwe dingen proberen”.

Soms moet je je eerst ergens bewust van worden, om er dan mee aan de slag te gaan…