Co-ouders: wat als je moeite hebt met de opvoedstijl van je ex?

Co-ouders: wat als je moeite hebt met de opvoedstijl van je ex?

Soms voelen gescheiden ouders zich zo machteloos: je ziet hoe je kind worstelt bij de andere ouder en je kunt er zo weinig aan doen. Het is een gevoelig onderwerp en het lukt niet altijd goed om als ex-partners te overleggen. Verschillende opvoedstijlen, de invloed van een nieuwe partner en stiefbroertjes of -zusjes, en soms ook de onwillige tiener die niet meer naar de andere ouder wil – het zijn allemaal zorgen die ik vaak tegenkom in mijn praktijk.

Als je uit elkaar gaat en voor co-ouderschap kiest, ontstaan er twee huishoudens met elk eigen regels. Dus je hebt weinig te zeggen over hoe het ‘daar’ gaat. Maar toch raakt het je, omdat je kind daar ook vaak is en beïnvloed wordt. Of omdat jij met de gevolgen zit, als je een boos of overstuur kind ziet als het weer bij jou is. Of omdat je die nieuwe partner niet verdraagt bij je kind. Soms lijkt elk gesprek met je ex onmogelijk, om wat voor reden dan ook. Dit zijn echt lastige situaties om mee om te gaan, en niet zelden springt een van de twee ouders in een soort van ‘reddersrol’: er moet iets gefixt worden.

Jouw  ‘cirkel van invloed’

“Bij papa mag ik tot laat opblijven, waarom hier niet?”

Wat moet je nou antwoorden op zo’n vraag… In zo’n situatie maak je je niet alleen zorgen over het slaaptekort van je kind, maar speelt ook nog de angst dat jouw autoriteit ondermijnd wordt: waarom zouden ze naar jou en jouw strenge regels luisteren?

Het is belangrijk om te beseffen wat binnen jouw invloedssfeer ligt. Je kunt de regels in het andere huis niet veranderen, maar je kunt wel controle hebben over hoe je reageert en hoe je je eigen huis runt:

1. Communicatie met je kind: Blijf open en eerlijk praten met je kind. Leg uit waarom jij bepaalde regels hebt, wat jij belangrijk vindt en waarom je zo doet. Luister ook gewoon naar hun verhalen zonder te oordelen. Een veilige, open sfeer doet vaak wonderen: je kind zal dan ook de veiligheid voelen om dingen te vertellen. En je hoeft natuurlijk ook niet over alles in discussie te gaan.

2. Flexibiliteit en consistentie: Hoewel je regels misschien verschillen, is het belangrijk om consistent te blijven in je eigen huis en goed je grenzen aan te geven. Kinderen doen het goed op voorspelbaarheid, en kunnen het best aan als dit in twee huizen verschilt. Tegelijkertijd kan het helpen als jij een beetje flexibel bent om de overgang tussen de twee huizen soepeler te maken. Dat is de lastige lijn waarop je soms moet balanceren.

De uitdaging van een stiefgezin

Hoe idyllisch ook, een nieuwe liefde naast je co-ouderschap, het samenvoegen ieders kinderen en samen verder gaan als een groot stiefgezin, dat gaat niet altijd gemakkelijk. Het logistieke gedoe met de ex-partners en wie-wat-waar-wanneer, het emotionele gedoe van iemand die jouw plek als ouder inneemt ‘daar’, het inbrengen van wéér een andere persoon met eigen normen en waarden rondom het opvoeden…

Als je dan ook nog eens slecht contact hebt met je ex, is dit een recept voor Gedoe. Vaak gaat het ook over ‘plek’: een ander heeft jouw plek daar ingenomen. Kinderen zitten daar vaak ook niet op te wachten. Soms pikken ze het niet dat die ander dan ook gaat mee-opvoeden. De beste tip voor meer harmonie is vaak dat alleen de ‘echte’ ouder zich met de opvoeding bezighoudt. De stiefouder ondersteunt de partner bij die taak.

In familieopstellingen rondom dit thema is er een stap die veel rust geeft aan het hele familiesysteem en dus ook de kinderen: die stap is dat de nieuwe partner de ex aankijkt en op een diepere laag eert als ‘nummer 1’: het oorspronkelijke gezin blijft een oorspronkelijk gezin, ook al zijn de ouders uit elkaar. In een opstelling zegt een stiefouder dan tegen de eerste partner iets als: “Jij was er eerst. Dank je wel dat je plaats voor mij hebt gemaakt”. In de dagelijkse praktijk gaat het vaak anders: soms gebeurt het dat de stiefouder en de ex-partner negatief over elkaar praten of elkaar negeren. Wat het weer ingewikkeld maakt voor de kinderen. Een goede verstandhouding tussen exen en stiefouders zou in elk geval al zoveel helpen. Dan zijn de kinderen vrijer om heen en weer te bewegen en hun eigen leven te ‘pakken’.

Maar wat als je op een afstand met lede ogen aanziet dat het niet goed klikt tussen die stiefouder en jouw kind? En wat als er geen communicatie mogelijk is? Kijk vooral naar wat jij kunt doen om de band te verbeteren, of om er voor je kind te zijn.

Praktische tips voor ouders met co-ouderschap

1. Communicatie met je ex: Probeer gesprekken aan te gaan zonder beschuldigingen. Blijf aardig. Gebruik “ik”-boodschappen in plaats van “jij”-beschuldigingen. Bijvoorbeeld, “Ik merk dat onze dochter moeite heeft met de overgang tussen onze huizen en ik maak me zorgen over hoe dit haar beïnvloedt.”. Als je ex ‘moeilijk’ doet, zoom dan af en toe uit en denk aan het nest waar hij of zij uitkomt, en wat daarvan de geschiedenis is: het gedrag komt vaak ergens vandaan en was destijds misschien de enige optie om te overleven. Dat betekent niet dat je alles maar moet accepteren, maar het maakt je milder en geduldiger, waardoor de ander ook milder reageert.

2. Help je kind communiceren: Als je kind alleen maar bij jou ‘moppert’, moedig je kind dan aan om dingen ter sprake te brengen aan de andere kant. Als er dingen daar niet leuk zijn, of er speelt iets anders, je kind moet ook leren om voor zichzelf op te komen. Als je niks zegt, verandert er niks. Natuurlijk kun jij als spreekbuis optreden, maar er komt een tijd dat ze dingen zelf kunnen uitspreken, dat zullen ze later ook goed kunnen gebruiken in hun leven.

3. Co-ouderafspraken: Jullie blijven samen ouders bij co-ouderschap. Probeer gezamenlijke afspraken te maken over de belangrijkste regels en waarden. Wat willen jullie je kind meegeven op langere termijn, en wat zijn dan de belangrijkste dingen waar jullie je beter allebei aan kunnen houden? Dit kan variëren van bedtijd tot schermtijd, of juist meer vrijlaten en eigen verantwoordelijkheid geven. Hoewel volledige overeenstemming onrealistisch is, kan het helpen als je op een paar punten één lijn trekt.

4. Jouw netwerk: Vergeet niet voor jezelf te zorgen. Zoek steun bij vrienden of familie. Het delen van je zorgen kan verlichting bieden en nieuwe inzichten geven. Je kunt je netwerk ook inschakelen om af en toe in te checken bij je kind: medeleven tonen, een luisterend oor bieden, gewoon een aardig berichtje. Soms is het fijner voor een kind om het met een buitenstaander te bespreken, met jou is het ingewikkelder vanwege de emotie die erop zit.

5. Ga op zelfonderzoek: Jouw blik op de situatie is misschien ook beïnvloed door wat er tussen jou en je ex is gebeurd. En hoe jij in die relatie was, is weer beïnvloed door wat je van huis uit hebt meegekregen of gemist. Voel je dat hier nog iets speelt, zoek dan professionele hulp. Stuur me gerust een berichtje voor hulp bij mij of tips voor iemand in jouw omgeving.

5. Geef het goede voorbeeld: Jouw invloed richting je kind is vooral hoe jij ‘voor-leeft’. Wat denk je, wat doe je, hoe reageer je op stress en frustraties, hoe sta je in het leven, hoe herpak je je na tegenslag, hoe zorg je voor jezelf. Kinderen zien dat en voelen dat. Hoe kun je, ondanks de uitdagingen, een positieve en ondersteunende ouder blijven? Hoe meer ‘rechtop’ jij blijft staan, hoe steviger de basis is die jij je kind meegeeft. Dit is waar jouw invloed ligt!

Hoe voorkom ik dat mijn kind hier last van krijgt?

Soms ontmoet ik moeders die bang zijn dat hun kind voorgoed verpest is door zo’n lastige situatie. Soms zien ze allemaal doemscenario’s voor zich. Dat kan maken dat je extra scherp richting je ex bent, wat weer averechts kan werken. Wil je voorkomen dat je kind verzeild raakt in een loyaliteitsconflict? Lees dan ook deze tips.

Het feit is: dit is sowieso geen fijne situatie voor je kind, jullie scheiding is het lot van je kind om mee om te leren gaan deze jaren. Leren omgaan met jezelf, met de emoties van anderen, met verwachtingen, met ingewikkeld gedoe rondom verjaardagen en feestdagen, met grenzen aangeven, met communiceren. Het leren van al die dingen gaat met vallen en opstaan. Maar ze moeten er wel doorheen en dingen ervaren, juist om sterker te worden.

Het verduren hiervan, het kijken naar dit ongemak zonder dat je veel kunt veranderen, is een van de lastigste dingen voor ouders. Jouw rol ligt vooral in het versterken van het zelfvertrouwen van je kind:

• Geef gerichte complimenten. Benoem mooie dingen die je ziet, maak het specifiek en wees eerlijk          
• Moedig zelfstandigheid aan. Geef taken die ze aankunnen en het vertrouwen dat dat gaat lukken, ook als het gaat om keuzes die ze maken
• Geef ze emotionele steun. Zo leren ze dat ze altijd bij jou terecht kunnen.

Je kunt niet alles voor ze wegpoetsen helaas. Maar je kunt van jouw kant wel dat laagje weerbaarheid meegeven zodat ze hier goed mee leren omgaan. En verder moet je ook bedenken: we kunnen het niet altijd oplossen en perfect maken. Dat is ook een stukje accepteren…

Tenslotte

Je bent niet alleen. Er zijn veel co-ouders die door dezelfde uitdagingen heen moeten, zowel vaders als moeders. Het is een stukje controle dat je kwijtraakt. Gelukkig ken ik ook veel verhalen waar het allemaal goed gaat, of waar ze na de eerste lastige periode uiteindelijk in rustig vaarwater belanden en goed met elkaar overleggen. Luister maar eens naar de podcast van Kluun, Help ik heb een puber, daar hoor je veel ervaringen van co-ouders. Blijf sterk en wees lief voor jezelf en je kinderen! En zoek je hulp, dan mag je altijd een kennismakingsgesprek bij me inplannen.