Help ik heb een vape gevonden bij mijn kind

Help ik heb een vape gevonden bij mijn kind

Je wereld staat op zijn kop: je hebt een vape gevonden bij de spullen van je kind. Veel ouders schrikken zich rot. Je had misschien geen idee, of wel wat vermoedens, maar nu weet je het zeker. Wat dan? Ga je boos aan de keukentafel zitten wachten en je kind eens flink de waarheid vertellen? Met alle emoties die je nu voelt is dat waarschijnlijk niet de handigste keuze. Maar wat dan wel?

Kom eerst tot rust

Praten als je boos bent, zal ervoor zorgen dat het gesprek binnen no time escaleert. En hoe gelijk je ook vindt dat je hebt, de vraag is of het helpend is voor de situatie. Liever wacht je een dagje af: slaap er een nachtje over, volg de tips uit dit artikel, laat het eerste gevoel van schrik bezinken. Als je wat rustiger bent, kun je uit meer reacties kiezen. En hoe handiger jij Het Gesprek aanpakt, hoe meer je zult bereiken wat je wilt.

Dus: lucht je hart bij je partner, je vriendinnen, ergens online, maar hou verder nog even je mond, tot jullie weten hoe je dit aan wilt pakken. Lees onderstaande stappen ook goed door: hoe meer je zo’n gesprek visualiseert op een manier waarop je het wilt laten gaan, hoe groter de kans dat het zo verloopt.

Ga informatie verzamelen

Ik zal je verklappen, zelf weet ik bar weinig van vapen. Ik weet dat het elektronische sigaretten zijn en dat ze een smaakje hebben. En dat ‘de halve klas’ het doet, want dat hoor ik van de meiden in mijn praktijk. Soms zelfs stiekem ín de klas… Je kind zal er zelf ook wel ideeën over hebben, wat het is en hoe schadelijk het is. Dus voor je Het Gesprek aangaat als je die vape gevonden hebt, zorg dat je weet waar je het over hebt. Kennis is macht! Zoek op wat het precies is, waarom het zo slecht is, wat we wel en niet weten over de effecten op je gezondheid op korte en lange termijn. Er zijn genoeg websites, bv van het RIVM en Trimbos, waar je informatie kunt vinden.

Hou het gesprek open en nieuwsgierig

Als je begint te praten terwijl je met je vondst rondzwaait in de lucht en meteen dreigt met huisarrest of telefoon inleveren, dan zal er weinig meer gepraat worden. Ga open het gesprek in en dat betekent ‘laat OMA thuis’ en NIVEA smeren: OMA staat voor ‘oordelen, meningen en aannames; NIVEA staat voor ‘niet invullen voor een ander’. Je kunt bijvoorbeeld dit stappenplan volgen:

1. Denk aan je timing

Timing: zoek het juiste moment, niet als je kind haast heeft of honger heeft. Misschien een moment na het eten, als er gewoon al goed contact is.

2. Vertel dat je wilt praten

Begin bijvoorbeeld met : “Ik wil even met je praten, want ik maak me ergens zorgen over en misschien kun jij me een beetje geruststellen”. Je toon hier is essentieel, je kind is niet gek. Als je doet alsof je rustig bent maar het niet echt bent, komt dat erg verkrampt over. Dus blijf van binnen jezelf voorhouden: ‘ik blijf rustig, ik blijf nieuwsgierig’

3. Kom meteen ter zake

“Ik heb deze vape gevonden en ben benieuwd naar het verhaal erachter”. Stel vragen, probeer je een beeld te vormen van zijn/haar belevingswereld. Wat maakt dat je kind ermee begonnen is, hoe bevalt het, hoe vaak en wanneer, wat voor gevoel geeft het?

4. Probeer het zelf eens

Dit moet natuurlijk wel passen bij je principes… maar je zou misschien kunnen vragen of je het ook eens mag proberen. En ja, natuurlijk ben je tegen roken, vapen en de andere drugs die er zijn, maar stel je eens de reactie van je kind voor, als je vertelt dat je benieuwd bent hoe het smaakt. En stel dat je daarna zegt “Nou ik kan me voorstellen dat dit lekker is voor je”, dan geef je een stuk erkenning, je kind voelt zich begrepen.

6. Bespreek schadelijke effecten

Vraag of je kind snapt wat er allemaal in zit, en of het schadelijk is op korte of langere termijn. Nu kunnen er twee dingen gebeuren: óf je kind vindt dat het allemaal wel meevalt met die schade, óf je kind snapt het wel maar vindt dat niet belangrijk.

In het eerste geval gaat het om een informatiegebrek is het goed om samen naar filmpjes te kijken die daar meer over uitleggen. Laat je kind maar eens Trimbos opzoeken op TikTok, die delen veel informatieve filmpjes.

In het tweede geval gaat het om een motivatiegebrek en kun je bijvoorbeeld meer over jouw angst vertellen: “Ik zou het wel heel erg vinden als jij over een paar jaar je bed niet meer uitkomt omdat je longen het niet meer doen, of als je hartkloppingen of zelfs kanker krijgt. Nu maakt het allemaal niet zo uit omdat je de schade per keer niet merkt. Maar als je over 10 jaar terugkijkt en denkt “Had ik het maar anders gedaan”, dan is het te laat. Net als wanneer je je oren verpest met concerten zonder bescherming, je merkt de schade pas als er niks meer aan te doen is.

7. Wees duidelijk over jouw standpunt

Zeg duidelijk wat jullie als ouders vinden: wij vinden het niet goed dat je dit doet. Net als bij alcohol maakt dit niet dat je kind het nooit zal doen, maar het is wel de basis. Jullie vinden het niet OK, want jullie zijn zuinig op je kind en je hoopt dat hij/zij gezond oud wordt.

8. Praat over stoppen of minderen

En dan is natuurlijk het moment om te vragen of je kind ermee wil stoppen. Of in elk geval minderen. Een open manier van vragen is bijvoorbeeld: “Hoe zou het voor je zijn om ermee te stoppen? Hoe zouden je vrienden reageren?”. En kijk maar eens naar de reactie, ik verwacht niet dat er een puber zal zeggen: “OK mam is goed”.

Je krijgt misschien rollende ogen, weerstand, gefrons, maar blijf nieuwsgierig naar de rest van de reactie. Kán je kind wel stoppen? Wíl je kind wel stoppen? Hoe erg is de ervaren groepsdruk? Dat geeft allemaal weer openingen om verder te praten. Over hoe jij vroeger ‘mee deed’ om erbij te horen. En hoe lastig het soms was om ‘nee’ te zeggen. Dat we allemaal bij een groep willen horen.

Als je kind niet bereid is om te stoppen, kun je misschien onderhandelen over de hoeveelheid. En het koppelen aan de financiële kant van het verhaal. Stel dat je het halveert, dan hou je veel meer geld over. En je kunt ook aangeven dat jij deze ‘hobby’ weigert te sponsoren, dus dat er ook consequenties op zakgeld kunnen komen.

9. Geef een compliment over het gesprek

Loopt het gesprek lekker, vertel je kind dan dat je het fijn vindt dat jullie er zo open over kunnen praten. En dat je kind altijd bij je terecht kan, of het nu om deze dingen gaat of andere dingen. Op de lange termijn zul je meer met zo’n aanpak bereiken dan met geschreeuw en straf. Als jij uit je emoties blijft, zal je kind ook rustiger blijven en meer geneigd zijn met je mee te praten. En er komen nog meer levensdilemma’s op het pad van je kind, hoe fijn is het als je kind dan weet dat er met jou een gesprek gevoerd kan worden.

10. Zo rond je het gesprek af

Eindig het gesprek eens met En nu?” en laat gewoon een stilte vallen. Misschien gaan er schouders omhoog, blijf je dan inhouden en kijk je kind verwachtingsvol aan. Desnoods voeg je toe: “Wat zullen we afspreken?”. Natuurlijk wil je het met al je cellen keihard verbieden, maar denk aan het doel van je gesprek: je wilt de lijn met je kind open houden. Door zo deze vragen te stellen, geef je aan dat je je kind serieus neemt. En echt het is nu eenmaal zo, bij een 12-jarige kun je nog wat makkelijker met consequenties komen (zakgeld, schermtijd), maar bij een 17-jarige die zelf geld verdient is dat een heel ander verhaal. Dan lukt het niet meer met een simpel verbod of straf.

Geen dramadriehoek

Toen ik dit blog schreef, kwam onze 16-jarige de kamer in. “Ik schrijf een blog over vapen,” zei ik. “Heb jij dat wel eens gedaan?”. En omdat ik totaal niet beschuldigend overkwam, zei ze meteen van wel, en ze vertelde hoe het smaakte enzo. Soms zijn van die terloopse gesprekjes handiger dan een keukentafel-kruisverhoor. Want de ervaring heeft me wel geleerd dat als ík boos reageer op haar, dat zij boos op mij wordt en dat we allebei in de dramadriehoek van boosheid en slachtofferrol verzeild raken. En dan is het einde helemaal zoek en gaat het al helemaal niet meer over het onderwerp zelf…

Maak je je zorgen over je kind en wil je hier verder over praten? Weet dat je altijd een gratis kennismakingsgesprek van 30 minuten met me kunt inplannen via deze pagina. Dan kunnen we samen kijken welke hulp daar het beste bij zou kunnen passen.