Oma, vertel eens

Toen de kinderen klein waren, gaf ik mijn schoonmoeder zo’n boekje cadeau: “Oma, vertel eens”. Daarin kon ze dan allerlei vragen over vroeger beantwoorden, zodat de kinderen daar later nog eens in terug konden kijken hoe oma’s leven was geweest. Ze was er helemaal niet blij mee. “Mijn jeugd was zo naar, ik word er verdrietig van als ik daarover moet schrijven of praten”. Ze legde het weg en we hebben er niet meer over gepraat.

Bommen op de stad

Mijn eigen oma vertelde ook niet veel over vroeger. Daarom herinner ik me zo goed die ene kerst, dat ze bij het natafelen over de oorlog begon te vertellen. Hoe ze in Rotterdam woonde toen de oorlog begon en de bommen op de stad vielen. Hoe ze van schuilkelder naar schuilkelder vluchtte met haar peuter, mijn vader, en uiteindelijk de stad ontvluchtte richting Den Haag. En hoe ze vanuit een boerderij in de verte haar stad in brand zag staan. Ik was een jaar of 10 toen ik dit verhaal hoorde en ik hing aan haar lippen.

Hongerwinter

Onze kinderen hebben geen idee waarom hun oma’s jeugd zo naar was. Tot op Sinterklaasavond dit jaar. Bij het natafelen begon ze opeens haar verhaal te vertellen aan onze zoon van 11. Over hoe arm ze waren in de oorlog. Ze was zelf een jaar of 12 en het hele gezin was verzwakt van de honger. Ze zou met haar broertje naar het platteland gaan, om aan te sterken. Vanuit de stad sloten ze zich te voet aan in een lange stoet mensen die ook wegtrokken. Ze weet nog hoe koud het was. En hoe hun vader de tocht niet verder redde, waardoor zij en haar broer alleen verder moesten. Haar vader overleed een paar maanden later, vlak na de bevrijding, ze heeft hem nog net even kunnen zien.

Pakjesavond

Geboeid luistert onze zoon naar zijn oma, ziet hij haar tranen en stelt hij vragen. Zijn zus is net te jong en wil graag verder gaan met pakjesavond, maar houdt zich beleefd in. Het is een bijzonder moment daar aan tafel. Ik voel me weer dat meisje van toen. En ik vind het fijn dat dit moment van openheid is aangebroken. Ik wil graag dat onze kinderen snappen hoe de oorlog écht was. En wat de geschiedenis van hun familie is. En waarom oma soms zo verdrietig is. En waarom ze zo bedroefd kan zijn over de maatschappij nu. Over het gemak waarmee we alles voor lief nemen, de overvloed aan geld en eten, en ook over alle gebroken gezinnen door echtscheidingen. Ik snap het nu beter in elk geval. We mogen echt dankbaar zijn hoe we het nu allemaal hebben!

We ruimen af en gaan verder met de pakjes. Dit cadeau hebben ze alvast binnen.