Opvoeding: welke manier past bij jou?

De laatste jaren heb ik al heel wat gelezen over verschillende opvoedstijlen, m’n boekenkast staat er vol mee! Van de sprongetjes in Oei ik groei, de ik-boodschap in de Gordon-methode tot ‘Als we nou eens gewoon gingen opvoeden’ en zelfs ‘Boeddhisme voor moeders’. En stuk voor stuk herken ik dingen in boeken, ik pak eruit wat op dat moment bij ons werkt. Zo kreeg ik het idee om eens op een rijtje te zetten wat verschillende boeken over één thema vertellen: slaapproblemen bij kinderen. Door zo over een concreet thema te lezen, zie je duidelijk wat de verschillen en overeenkomsten zijn.

1. Als we nou eens gewoon gingen opvoeden

Gitty Feddema van “Als we nou eens gewoon gingen opvoeden” vindt dat veel ouders onvoldoende beseffen dat hun kind leiding nodig heeft: ‘Ze zeggen tegen hun zoon: we gaan slapen. Die voelt zich onbewust belazerd. Ouders moeten gewoon zeggen: ik breng je naar bed, jij gaat slapen. Elke mens wil duidelijkheid en structuur in zijn leven, kinderen helemaal. Maar veel ouders geven geen grenzen aan, omdat ze zelf niet weten wat ze willen. Ze denken echt dat een kind dingen vanzelf snapt. Dat als ze een keer iets hebben verboden, hun kind zich dat de volgende keer nog herinnert.’

2. Supernanny Jo Frost

Jo Frost heeft de methode ‘Controlled Timed Crying Technique (CTCT)’ bedacht. De methode die je misschien wel van haar programma’s kent:
1.) Na een warm gezellig bedritueel zeg je tegen je kind ‘slaap lekker, welterusten!’ en loop je de kamer uit
2.) Als je kind huilt, luister je 2 minuten, maar doe je niks.
3.) Na 2 minuten ga je terug, leg je je kind weer terug, geef je een aai en zeg je ssssssssh en loop je weer weg.
4.) Nu verdubbel je de tijd en doe je hetzelfde na 4 minuten, etc. Tot je kind slaapt.

3. Omdenken

Omdenken is de laatste jaren erg in opkomst, en de bedenker Berthold Gunther heeft ook een heus opvoedboek geschreven: “Lastige kinderen? Heb jij even geluk!”. Daarin legt hij uit wat het verschil tussen Omdenken en Vastdenken is:

• Vastdenken: je vecht zo hard tegen een probleem dat het alsmaar groter wordt. En terwijl je zo hard vecht tegen het probleem raken jij en je kind helemaal verstrikt in een patroon dat zich alleen maar verergert.
• Omdenken: je ziet een probleem als een feit, als uitgangspunt, als mogelijkheid. Je gaat van ja-maar (mijn kind doet niet wat het zou moeten doen en dat is een probleem) naar ja-en (het gedrag van mijn kind is wat het is). Vaak hebben we allerlei verwachtingen over hoe iets ‘zou moeten zijn’. Wat als je die eens meer loslaat?

In dit voorbeeld van een vader wiens zoon niet in slaap kon komen lees je het ook: het steeds vragen waarom zijn zoon NIET kon slapen, getuigde van vastdenken: De pogingen van de vader om het probleem rond het slapen gaan op te lossen, maakten het probleem steeds groter. Precies dat is vastdenken; een `oplossing` waardoor het probleem verergert. De echte oplossing is een andere invalshoek kiezen, kijken naar wat wel werkt.
Bij jongere kinderen kon ik geen voorbeeld vinden, maar ook daar geldt: wat als je het niet slapen van je peuter nu eens als een feit beschouwt? Laat je peuter nog lekker een uurtje spelen, tot hij echt moe is. Het zijn onze eigen verwachtingen die maken dat we vinden dat een kind bv om 19:30 moet slapen.

4. How2Talk2Kids

How2Talk2Kids is een methode die is gebaseerd op een andere manier van praten met en luisteren naar kinderen. Je leert te beschrijven wat je waarneemt, in plaats van te veroordelen. Bij slaapproblemen raden ze aan kinderen vanaf een jaar of 8 meer verantwoordelijkheid te geven, binnen duidelijke grenzen:

1. Beschrijf het probleem: ‘Je wil nog lezen, maar het is bedtijd.’
2. Verwoord het verlangen: ‘Wat zou het heerlijk zijn als je de hele nacht kon lezen.’
3. Moedig autonomie aan/laat het je kind zelf ervaren

Laat laat het kind doen wat het wil in bed, lekker lezen dus zolang het wil. Koppel zijn vermoeidheid de volgende dag aan het lang lezen, maar blijf diezelfde leesvrijheid geven de volgende avond. Op een gegeven moment zal je kind ervaren dat het handiger is om niet te lang te lezen.
Is je kind wat jonger dan het kind in dit voorbeeld? Dan kunnen deze tips goed helpen!

5. Natuurlijk ouderschap / attachment parenting

Bij Natuurlijk Ouderschap of Attachment Parenting draait alles om de vraag: wat kan ik doen om de vertrouwensband met mijn kind te behouden en sterker te maken? Daarbij passen woorden als voeden, invoelen, koesteren, dragen, veiligheid en lichamelijke. Niet verwonderlijk dus dat hier ook heel goed bij past dat ouders vaak met hun kind(eren) op 1 kamer samen slapen. Een kind bij de ouders op de kamer kan altijd iemand anders zien/horen/voelen of ruiken. En als ouder kun je snel reageren op signalen van je kind. Borstvoeding is natuurlijk ook een stuk gemakkelijker als je je kindje in de buurt hebt ’s nachts! En worden de kinderen groter, dan komt de overgang naar een eigen kamer vanzelf wel, op een moment dat ze dat zelf aangeven.

6. Boeddhisme voor moeders

Sarah Naphtali is iemand die het boeddhisme nastreeft, maar zichzelf nog echt een leerling noemt met alle ‘struggles’ die erbij horen. Zegeeft in haar boeken geen pasklare tips en methodes, maar legt het moederschap langs de leer van het Boeddhisme en focust op het enige waar je echt wat aan kunt doen: jouw reactie op het gedrag van je kind. Net als de methode van Omdenken stelt ze dat we ons te vaak vastklampen aan gefixeerde ideeën over hoe onze dagen zouden moeten verlopen, hoe ons kind zich zou moeten gedragen. En als dat in de praktijk dan anders gaat, voelen we ons gestrest, prikkelbaar en gefrustreerd. Wat weer een wisselwerking heeft op onze kinderen. Naast deze bewustwording focust het boek natuurlijk ook op ontspanning, zowel bij moeder als bij kind. Dus mediteren voor het slapen gaan, ontspanningsoefeningen samen met je kind, zodat het rustiger gaat ademhalen en rust in zijn lijf vindt. Ze vindt het ook een van de belangrijkste dingen die je een kind kunt leren: jezelf rustig krijgen op de momenten dat dat nodig is.

Uiteindelijk is opvoeding toch maatwerk…

Deze zes methodes heb ik eruit gelicht omdat ik ze min of meer ken. Er bestaan natuurlijk nog tientallen andere boeken over opvoeding. En dan heb ik alle goedbedoelde adviezen van het consultatiebureau nog niet eens genoemd! De kunst is om iets te vinden dat past bij jouw gevoel. En misschien heb je daar ook helemaal geen methode of boek voor nodig. Vaak weten we diep van binnen heel goed wat het beste bij ons kind past, en dat kan per kind enorm verschillen! Denk je bij kind 1 de ultieme manier te hebben gevonden, blijkt kind 2 weer helemaal anders te werken…

Foto’s:
Slapend kindje: Flickr, Amanda Truss
Kind in bedje: Flickr, Lars Plougmann
Vrouw met boek: Flickr, Pedro Ribeiro Simões