Wat is een leeraanpak die goed werkt?

Wat is een leeraanpak die goed werkt?

Af en toe komen er van die pareltjes voorbij op social media. Zo stuitte ik laatst op een interessant webinar over hoe je je beter kunt voorbereiden op het eindexamen.. Het ‘leren leren’ is natuurlijk al jaren mijn expertise, maar het fijne van dit webinar is dat de uitleg van een goede leeraanpak ook werd ondersteund door wetenschappelijke onderzoeken.

Presentator Gino Camp is hoogleraar onderwijspsychologie aan de Open Universiteit. Hij legt het op een prettige en duidelijke manier uit. Dus als jij je kind wilt overtuigen van een betere leeraanpak, stuur dan deze link eens door of bekijk hem samen: webinar van de Open Universiteit. Klik op de afbeelding om het te openen.

Overigens vond ik zijn belangrijkste punten ook deze kortere video (5:37 min) die wat meer behapbaar is voor leerlingen:

De belangrijkste tips die ik eruit haalde, zet ik hieronder voor je op een rijtje.

Niet doorlezen en niet samenvatten… maar wat dan wel?

Veel leerlingen gebruiken ‘herbestuderen’ als methode: alsmaar doorlezen. Het voelt als een fijne manier, want je denkt bij de zoveelste keer: ‘Ha, dit ken ik al’ en denkt dat je goed geleerd hebt. Maar dat is gewoon omdat je het hér-kent, dat is heel wat anders. Ook markeren/highlighten in de tekst is weinig effectief. Om het goed te leren moet je het steeds opnieuw ‘ophalen’ uit je geheugen. In mijn praktijk noem ik het ‘actief iets doen met de stof’.

Wat ook niet werkt, zeker als je het niet goed aanpakt, is samenvatten. Je bent uren bezig met het overschrijven van je boek, dat is niet efficiënt en je leert er weinig van. De vraag is dan ook of je het wel snapt. Wat wél werkt, is als je een samenvatting (of mindmap) maakt terwijl je actief nadenkt: je schrijft na het lezen van de tekst de kernwoorden op, en schrijft er (zonder in de tekst te kijken) woorden bij die erbij horen. Dan ben je actief dingen aan het ‘ophalen’ uit je geheugen. En dat kun je vervolgens bij het leren oefenen door het af te dekken.

Het belang en de timing van herhalen

Iedereen weet wel dat herhalen nodig is om dingen te leren. Ik leg leerlingen altijd de ‘vergeetcurve‘ uit: onderzoek heeft uitgewezen dat je na de eerste keer leren weer een deel vergeet, en na de tweede keer leren een kleiner deel vergeet, en na de derde keer nog minder vergeet. Dus hoe vaker je herhaalt met het ophalen uit je geheugen, hoe minder je vergeet en hoe langer de periode dat je iets onthoudt.

Maar wat daarbij nog belangrijker is, en niet zo bekend, is het moment van herhalen. Op de dag voor je toets alles 3x herhalen heeft weinig zin. Het is juist de bedoeling dat er telkens een aantal dagen tussen zitten, voordat je de stof opnieuw uit je geheugen ophaalt. Dus liever op 3 verschillende dagen 20 minuten lang alle woordjes leren, dan alles in een uur op de dag voor je toets.

Oefenen en toepassen

Het allerbelangrijkste bij leren is dat je de stof telkens uit je geheugen ophaalt, dat jezelf toetst. Ik leg het zelf vaak uit als een bestandje dat je op je PC opslaat en de volgende dag weer wilt openen. Je moet steeds oefenen met het openen van dat bestandje, zodat je brein weet waar het opgeslagen is en onder welke naam.

Hoe kun je jezelf toetsen? Gewoon met je hand erop, met flitskaartjes, jezelf overhoren, je laten overhoren. Of de leerdoelen aan het begin van het hoofdstuk lezen en uit je hoofd beantwoorden. Of je bedenkt toetsvragen en gaat ze zelf beantwoorden. En natuurlijk toets je jezelf met oefenopgaves: de opdrachten uit je werkboek, toetsen die je online vindt, oude examens die je online vindt. Oefenen oefenen oefenen.

Denk bij het oefenen ook aan de manier waarop je getoetst gaat worden. Het heeft geen zin om losse data uit je hoofd te leren bij geschiedenis, als je docent meer dingen vraagt zoals “Leg uit hoe verschillende gebeurtenissen hebben geleid tot …”. Als dat het niveau is van je toetsen, moet je dus oefenen met inzichtvragen.

Afleiding en pauzes

Natuurlijk is een goede concentratie ook belangrijk bij het leren. Juist doordat je meer op een actieve manier bezig bent (jezelf toetsen), zal dat ook gemakkelijker gaan. Maar als je geneigd bent om iets anders te gaan doen als je geen zin meer hebt, zorg dan dat die afleiding niet te dicht in de buurt ligt. Leg je telefoon in een andere kamer uit het zicht, ga niet naast je game-PC zitten. Maak het jezelf moeilijk om afgeleid te raken!

En daarnaast is het belangrijk om vaak genoeg te pauzeren. In het webinar legt Gino Camps uit dat het bewezen beter werkt om vaste pauzemomenten in te lassen (dus bijvoorbeeld elke 25 minuten), dan door te werken tot je pauze wilt. Je concentratie blijft hoger en je kunt uiteindelijk meer en beter leren. Gebruik je pauzes om even te bewegen, naar beneden te lopen, wat te kletsen, en ga dan weer verder waar je gebleven was.

Meer hulp?

De onderwerpen die hier genoemd worden vormen een belangrijk deel van de training ‘Ik leer leren’ die in het hele land gegeven wordt. Ook bij mij kan je kind deze volgen, al dan niet online. Wil je meer informatie? Kijk dan op deze pagina en plan meteen een kennismakingsgesprek in.