“Onze zoon haalt alsmaar onvoldoendes en als ik er met hem over praat, zegt hij dat hij zich niet kan concentreren en hij denkt dat hij ADHD heeft”. Dit soort mails krijg ik regelmatig van ouders. Los van het traject waar je in gaat om te onderzoeken óf er sprake is van een diagnose, kun je je kind wel alvast de vaardigheden leren om beter te concentreren. Met of zonder ADHD. In dit blog lees je hoe je dat kunt aanpakken.
Waarom lukt het vaak niet met concentreren?
Wat ik vaak merk bij middelbare scholieren, is dat er onder een concentratieprobleem meerdere problemen liggen:
– Ze vinden de lessen of de lesstof saai
– Ze hebben geen idee waar hun startknop zit
– Ze kunnen de hoeveelheid stof niet overzien en stellen het daarom uit
– Ze hebben nog niet genoeg zelfreflectie ontwikkeld om te onderzoeken wat niet werkt en wat wel werkt bij het leren
– Ze voelen zich niet betrokken, bij de klas of bij de docent
– Ze zijn afgeleid door technologie (telefoon, PC, spelcomputer) en kunnen de verleiding niet weerstaan
– Ze hebben last van de prestatiedruk die komt vanuit school, ouders of maatschappij
– Ze bewegen te weinig of slapen te kort
Je herkent vast wel wat van bovenstaande punten. En je zult ook bij jezelf herkennen: als je ergens voor gaat en je vindt het interessant en leuk, dan is concentreren een stuk gemakkelijker. En die leerlingen die hebben niet voor dit schoolsysteem gekozen, dus als ze dingen met tegenzin doen, zal het focussen ook meer moeite kosten.
Als je weet welke van bovenstaande punten voor jouw kind gelden, kun je gericht zoeken naar verbetering. Samen in gesprek gaan, samen oefenen. Geef je kind het vertrouwen dat je ook met concentreren steeds beter kunt worden, gewoon door te oefenen!
Hieronder lees je 3 belangrijke tips waarmee ik kinderen in mijn praktijk help.
Concentreren tip 1 - een fijne leerplek en structuur
Een duidelijke structuur om te leren helpt enorm bij het verbeteren van de concentratie. Zorg ervoor dat er een vaste plek en tijd is om te leren, vrij van afleidingen zoals televisie, telefoon en luidruchtige broers of zussen. Help je kind om een routine te ontwikkelen rondom huiswerk. En dat is niet altijd wanneer jij het geschikt vindt: het ene kind leert het liefst ‘s middags, het andere ‘s avonds.
Help je kind aan een fijne werkplek, help je kind met het organiseren van de spullen, zodat hij of zij alles bij de hand heeft om te starten.
Concentreren tip 2 - overzicht
Natuurlijk kun jij een planning voor je kind maken, en waarschijnlijk ben je daar ook supergoed in. Maar het gaat erom dat je kind dit zelf leert doen. En dat kan in allerlei vormen, het hoeft niet in een agenda of plenda, het mogen losse lijstjes zijn. Het belangrijkste is dat je kind leert om:
– overzicht te houden wat er wanneer klaar moet zijn
– de te leren/te maken stof in behapbare en concrete stukken te hakken
Een planning waarop staat ‘dinsdag Frans’ is dan te vaag. Wat ga je dinsdag precies doen aan Frans? Woordjes of grammatica? Hoe zorg je dat je alles minimaal 3x herhaald hebt voor die toets? En hoe ga je die grammatica leren? Als een kind niet weet hoe hij iets moet aanpakken, is het te vaag en zal het concentreren moeilijker gaan. Hoe concreter het is wat je moet doen, en hoe beter je weet hóe je het moet doen, hoe beter het focussen zal gaan.
Concentreren tip 3 - zelfreflectie
Van alle executieve functies is ‘zelfreflectie’ misschien wel de belangrijkste. Het vermogen om na te denken hoe iets is gegaan en wat je de volgende keer anders kunt doen. Luister daarvoor ook naar deze podcastaflevering.
Evalueren en bijsturen, telkens opnieuw na elke tegenvallende toets opnieuw. Maar ook gewoon aan het einde van een avondje leren: wat ging er goed met concentreren vanavond en hoe kwam dat? Of wat ging er niet zo goed en wat kun je volgende keer anders doen?
Wees nieuwsgierig, stel open vragen, wees geduldig met je kind. Ze kunnen zóveel van dit soort gesprekken leren, dus creëer momenten om hierover te praten. Niet omdat je hoge cijfers of overgaan belangrijk vindt, maar omdat je je kind wilt helpen die zelfreflectie te ontwikkelen. En dat kun je ook doen als een appeltaart niet lekker is uitgevallen, of als een sportwedstrijd teleurstellend afliep. Evalueren en bijsturen kan op alle vlakken!
Blijf werken aan de connectie
Ouders zijn vaak best radeloos, als cijfers tegenvallen. Je gaat je kind ondervragen, je kind weet van gekkigheid niet meer wat hij of zij moet antwoorden. Zo vaak zeggen kinderen in mijn praktijk “Ik had ook eigenlijk niet goed geleerd”. Maar dat gaan ze aan jou niet toegeven natuurlijk. Uiteindelijk willen kinderen ook gewoon jouw goedkeuring, dus hou in je achterhoofd dat schaamte en schuldgevoel ook een rol spelen bij hun “Ik weet het écht niet!”.
Blijf werken aan de vertrouwensband met je kind. Als we een ding leren van die Netflix-serie Adolescence, waarover nu zoveel gepraat wordt, is dat we als tienerouders vaak geen idee hebben wat er in onze kinderen omgaat en waar ze mee bezig zijn. Dus praat met ze, doe leuke dingen met ze, wees een beschikbare en meelevende ouder. Dan bereik je zoveel meer en kun je samen oefenen om dat concentreren te verbeteren!
